Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zapowiedźpsychologiijakoodrębnejnaukiempirycznej
ekologiiczyteoriisystemów.Równieinteresującoprezentująsię–pro-
wadzonewtakszerokimkontekście–wnikliweanalizyiwielowątkowe
rozważaniazpograniczapsychologiiifizjologii(takżeukładunerwowe-
go).MimożeŚniadeckichcebyćprzedewszystkimprzyrodnikiemile-
karzem,jednakjegorozważaniastanowiąważnywkładdorodzącejsię
psychologii,rozumianejjakonaukaprzyrodnicza,aleimającejwymiar
społeczny,anawet–kulturowy
.Wartoprześledzićparęnajważniejszych
pomysłówpsychologicznychŚniadeckiego.Przedewszystkimwmoni-
stycznysposóbwiążeonwszelkieodczuwaniezukłademnerwowym,
gdyżUkażdeczucie[...]wmózgutylkomamiejsceibezniegoniemoże
byćpojęte”(tamże,s.256).Dokonujetakżewnikliwejcharakterystyki
uwagi,wyobraźni(Uwszystkiewyobrażeniasąnabyte”,s.273),pamię-
ci(Umianajesttakżezawładząmózgową”,s.271)orazrozumowania
(myślenia)iwoli,któretraktujejaknajszlachetniejszecechyczłowie-
czeństwaprzynależneorganizmowi(Ucałemusystematowiwspólnabyć
musi”,s.272).Cociekawe,równieżruchydowolneiwyobrażeniauzna-
jezanabyte.ŻyciepsychiczneinterpretujeŚniadeckiprzedewszystkim
wkategoriachpoznawczych,stwierdzabowiem:
Więcto,comywpospolitymjęzykunazywamyczuciem,jestraczejpozna-
niem,apoznaniejestwłaściwecałemuindividuum,choćmająceźródłoswoje
wjednejjegoczęści.Naznaczamyzaśsiedliskowszelkiegopoznaniawmózgu,
dlatego,iżwtejwnętrznościgromadząsięwszystkienerwyistykajązsobą,
azatembezniejżadneczucieniemogłobysięstaćpowszechnym.Iztego
najpierwejwzględunazywamymózgorganemumysłowym[tamże,s.257].
Następnieautoromawiaianalizujem.in.:relacjezachodzącemiędzy
psychikąaorganizmem,problematykęUwładzumysłu”,zależnośćfunk-
cjonowaniaintelektualnegoodwarunkówfizjologicznych(referujetuspór
olokalizacjęfunkcjipsychicznychwmózgu),przyzwyczajeniainawyki
(zlicznymiodniesieniamidoprocesówpamięciiuczeniasię),uzdolnienia,
kwestiepodmiotowościiodczuwaniawłasnegoUja”(Użejesteśmyistotą
osobnąiczującą”),seniczuwanie(zpropozycjąichwyjaśnieniaifenome-
nologicznąanaliząprocesuzasypiania).Szczególnieinteresującojawisię
problematykaświadomościsamegosiebie(Uwyobrażeniewłasnegobytu”):
UJakowszystkienaszewyobrażeniasąnabyte,takjestnabyte,itobardzo
późno,wyobrażeniewłasnegobytu.Toalbowiemczucieniemożebyćnam
46
