Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozwójmyśliorganizacyjnejdokońcaXIXwieku
nąkarierę.Poobjęciustanowiskazarządzającegodużąfabrykąwłókienniczą,
wktórejpracowałookoło5000robotników,poradziłsobiezeswoimiobowiąz-
kamitakdobrze,żezostałwkrótcepartnerembiznesowymwłaścicielafabryki.
W1800rokuOwenprzejąłfabrykitkackiewNewLanarknapołudnieodGlas-
gowzatrudniająceokoło2000pracowników,wtym500dziecizmiejscowych
biednychrodzin.Owenjakonobcy”spotkałsięznegatywnymprzyjęciemze
stronyniewykwalifikowanychiniezdyscyplinowanychrobotników.Jednakże
dziękiswojejosobistejkulturzeicierpliwościzdołałwprowadzićwfabryce
preferowanyprzezsiebiepaternalistycznystylzarządzania.Wspierałagowiara
wto,żeświadomośćizachowaniaczłowiekasązdeterminowanewarunkami
życiaidlategomożnawpływaćnaichpozytywnązmianę.
DohistoriizarządzaniaweszłyeksperymentyprowadzoneprzezOwena
wjegofabrycewNewLanark.Miałyonenaceluposzukiwanienowychsposobów
organizacjiprocesuzarządzaniaprzedsiębiorstwem,którepozwoliłybypodwyż-
szaćpłacerobotnikówizagwarantowaćimciągłośćzatrudnienia,nawetwokre-
sachkryzysowych.Owenwprowadziłwfabrycem.in.zasadęcotygodniowego
rozliczaniazapasówsurowców,produkcjiwtokuiprodukcjigotowej,atakże
oryginalnysystemkontroliefektówpracy.Nastanowiskachroboczychumiesz-
czanoznakiinformująceooceniepracyrobotnika-drewnianeczworoboczne
klockioróżnychkolorach.Kolorczarnyoznaczałniskipoziomwydajności.
EksperymentyOwenadotyczyłynietylkotechnicznychiorganizacyjnych
udoskonaleńprocesuprodukcyjnego,aleprzedewszystkimsystemusocjalnego.
Wśródkorzyści,któreuzyskiwalipracownicyjegofabryki,byłymieszkania,
bezpłatnanaukadzieciisklepyztanimitowarami.Owenzakazałzatrudniania
dzieciponiżejdziesiątegorokużyciaorazskróciłdługośćdniapracyzczternastu
dodwunastugodzin.PrzyfabrycewNewLanarkdziałałyprzedszkoladladzieci
robotników,copozwalałonapracęobojgarodziców.Budowanodrogidojazdowe,
otwieranoszkoływktórychmogłyuczyćsiędziecipracownikówtakżeinnych
fabryk.Osiedlewokółfabrykistałosięczyste,dziękizastosowaniuspecjalnych
karfinansowychpijaństwozostałopraktyczniewyeliminowane,zimąwporze
nocnejobowiązywałagodzinapolicyjna.
WprowadzajączmianywfunkcjonowaniufabrykiwNewLanark,Owendo-
wodził,żeprzyodpowiednimnświadomym”zarządzaniuwarunkiżyciaipracy
robotnikówmogąbyćznaczniepoprawione.Wpraktycewykazałtakże,żejego
podejściepozytywniewpływanaefektywnośćprodukcji,gdyżjakośćwjego
fabrykachsystematyczniesiępoprawiała,adochodysamegoOwenaicałego
zarządufirmysystematycznierosły.
DziękidziałaniomOwenafabrykawNewLanarkstałasięlideremwbranży
tekstylnej.SukceszawdzięczałOwennietylkouwadzepoświęcanejsprawom
socjalnym,aletakżeproblemomekonomicznymitechnicznym,zabiegając
