Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
RozwójmyśliorganizacyjnejdokońcaXIXwieku
W1748rokuSmithpowróciłdoSzkocji,gdzieprzeztrzylataprowadził
wEdynburguwykładyzzakresuretorykiifilozofii.W1751rokuSmithuzyskał
stanowiskoprofesoralogikinauniwersyteciewGlasgow,awrokunastępnym
objąłkierownictwokatedryetyki.Przezwszystkietelataprowadziłintensywną
pracęwykładowcy.Jegowykładydotyczyłyzagadnieńretoryki,etyki,prawa
iekonomii.Wlatach1760-1762Smithpełniłtakżefunkcjędziekanawydziału.
W1762rokuuniwersytetwGlasgownadałmustopieńdoktoraprawa.Pobyt
wGlasgowdałuczonemumożliwośćzdobyciagłębokiejwiedzynatematpo-
glądówhandlowcównagospodarkęinatematwykorzystywanychprzeznich
metodhandlu.Stałosiętopodstawąjegoprzyszłychekonomicznychteorii.
Dużąpopularnośćprzyniosłamuopublikowanaw1759rokuksiążkame
theoryofmoralsentiments.PozapoznaniusięzjejtreściąCharlesTownshend,
pełniącyfunkcjęministrawrządziebrytyjskimibędącyojczymemksięcia
Buccleucha,zaproponowałautorowi,abytowarzyszyłpasierbowiwpodróży
poEuropie.Wokresieodstycznia1764rokudolistopada1766rokuSmith
odwiedziłwrazzksięciemijegomłodszymbratemParyż,TuluzęiGenewę.
SpotkałsięzFrançoisQuesnayemiinnymiczołowymifizjokratami,atakże
zWolterem.Niestety,śmierćbrataksięcia,któryzmarłnaglewParyżu,prze-
rwałapodróż.
Zimę1766/1767spędziłSmithwLondynie,pracującnadpoprawkamido
swojejksiążkimetheoryofmoralsentiments,atakżeudzielająckonsultacji
Townshendowi,którywtymokresieobjąłtekęministrafinansów.Dotyczyły
oneproblemówzmniejszeniapoziomuzadłużeniapaństwa.Następnelata,aż
do1773roku,SmithmieszkałuswojejmatkiwKirkcaldy,zbierającmateriały
doswojegogłównegodziełamewealthofnations.Książkaukazałasię9marca
1776roku.W1778rokuSmithobjąłstanowiskokomisarzaSzkocjids.ceł.Jak
naironięapostołswobodyhandlumusiałnadzorowaćrealizacjęprotekcjoni-
stycznychdziałańrządu.
WostatnimokresieżyciaSmithzajmowałsięweryfikacjąswoichpublikacji
iaktywnieuczestniczyłwżyciuEdynburga.Organizowałm.in.cieszącesiędużą
popularnościąniedzielne,wieczorowespotkaniadyskusyjne.Zmarłw1790roku
zpowodurakażołądka.Zgodniezwolązmarłegojegolicznerękopisyzostały
spaloneprzezwykonawcówtestamentu.Naszczęścieznacznaczęśćbiblioteki
SmithazachowałasięiznajdujesięobecnienauniwersyteciewEdynburgu.
PierwszaksiążkaSmitha,metheoryofmoralsentiments,byłapoświęcona
filozoficznympodstawometyki(Smith,1759/2011).Autordowodziłwniej,że
przyrodastanowiharmoniękosmosuiżeczłonkowiespołeczeństwałącząsię
wcałośćdziękisiłomwzajemnegozrozumienia.Smithuważał,żezachowania
ludzinietylkowynikajązichindywidualnychinteresów,leczsątakżerezultatem
rozmyślańowszechogarniającymharmonijnymustrojuspołecznym.Będąc
