Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Częśćpierwsza.Starożytność
szlachetnegojestabstrakcyjna,niemusisięonznaćnaszczegółachspraw.Szczegóły
todomenaprostaków.Wiedzamężaszlachetnegosłużyćmawładcy,dostrzegaon
bowiemwszystkoto,coukrytejestprzedinnymi.Jegorensprawia,żenieodczuwa
smutku,niebłądzi,jestodważny.Drogądojściadorenjestli,czyliprzestrzeganie
normspołecznych.Sąonezmienne,apodstawąichjestyi,oznaczającewłaściwycha-
rakterczłowieka.
Naludziachmądrych,szlachetnych,czczącychprzodków,należyciepełniącychurzę-
dy,prowadzącychwzoroweżycierodzinnepaństwoispołeczeństwomogłobudować
swąpomyślność.Naczelepaństwapowinienstanąćwładca,któregopostawaetycz-
nabędziewzoremdonaśladowaniaprzezwszystkich.Niemusisamzajmowaćsię
bezpośredniorządzeniem,gdyżjegowizjezrealizujeodpowiedniaparaturzędniczy.
Rządzenienarodempoleganatzw.rektyfikacjinazw,będącejwcieleniemli.
Wyjaśniasięjąnastępująco:
Zhengmingwszerokimznaczeniutonietylkoporządkowanierzeczyzgodniezichnazwą,
toznaczyprawdziwąnaturą,lecztakżewprowadzenieracjonalizmuwewszelkieproce-
duryinstytucjonalneidowszelakiegozachowaniajednostki.(...)Wsensienegatywnym
zhengmingsugeruje,żeniktniepowinienspełniaćobowiązków(lubprzypisywaćsobie
praw),któremunieprzysługują3.
Uważał,żeludzimożnanauczyćcnoty.Pisał:
Studiujrzeczydokładnie,byzdobyćwiedzę.Zdobądźwiedzę,byumocnićszczerośćswych
myśliitymsposobemdoskonalićsamegosiebie.Kiedydobrzewykonaszpracęnadsamym
sobą,będzieszmógłwprowadzićporządekwswejrodzinie.Właściwiekierującswojąro-
dziną,będzieszmógłwspółdziałaćwzarządzaniukrajem.Właściwiezarządzająckrajem,
będzieszmógłwspółdziałaćwzachowaniupokojunaświecie.
WzorempostępowaniadlaKonfucjuszajestmąższlachetny.Abynimzostać,na-
leżybyćkoniecznieuprzejmymwstosunkudozwierzchnika,zachowaćszacunek,
awstosunkudoludubyćdobrymisprawiedliwym.
Szlachetnynadziewięćrzeczyzwracaszczególnąuwagę;patrząc,starasięwidziećjasno,
słuchając,starasiędokładniesłyszeć;starasięzachowaćłagodnywyraztwarzy;postawą
swąwyrażapoważanie;wsłowachjestlojalny;wczynachjestrozważny;gdymawątpli-
wości,zapytujeinnych;nawetwgniewiepamiętaojegoskutkach;gdyzaśzyskdostrzeże,
pamiętaoprawości4.
3I.P
.McGreal,Wielcymyśliciele...,s.8-9.
4Konfucjusz,Dialogi,Ossolineum1976,rozdz.X.10,s.165.
