Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
ZachowaneEnchejridionskładasięzszesnasturozdziałów.Dwapierwszerozdziały
dotycząprozodii,awięcsposobuustalaniailoczasuposzczególnychsylaborazichpo-
łączeń.Wrozdzialetrzecimomówionezostająstopy,tzn.różnemożliwekombinacjesy-
lab,tworzącenastępniemetra.Rozdziałczwartytraktujeozjawiskachdopuszczalnych
iniedopuszczalnychnakońcumetrów-oichmożliwymskróceniulubwydłużeniu,
oiloczasieostatniejsylabyorazokoniecznościzakończeniametrumkońcemsłowa.
Wnastępnychdziewięciurozdziałachomawianesąnajczęściejspotykanepostacidziewię-
ciumetrówgłównych(zob.iv.Tradycjametryczna).Poprzedstawieniumetrówgłównych
omówionezostająkolejno:metra
16
zawierającepołączeniaopozycyjnychwzględemsiebie
syzygii(rozdz.XIV),metraasynartetyczne(tzn.metrazbudowanezdwóchkolonów,
którychniemożnaanalizowaćjakociągjednegometrumgłównego-rozdz.XV)oraz
metrapolischematyczne(azatemróżneprzykładymetrówgłównych,opozycyjnychlub
asynartetycznych,wktórychpojawiająsięzakłócenia-rozdz.XVI).
Wartonadmienić,żetraktatOmetrachjestrównieżważnymźródłemfragmentów
niezachowanychutworówpoetyckich.
iii.ScholiadoEnchejridion
JeśliracjęmiałTerentianusMaurus,iżlosksiążekzależyodtego,nailepojętnisą
ichczytelnicy
17
,należystwierdzić,żepodręcznikHefajstionaznalazłodbiorcówwyjąt-
kowopojętnych,skorojestjedynymspójnym,strictemetrycznymgreckimtraktatemza-
chowanym(chociażwformieskróconej)doczasówwspółczesnych.Czytelnicyciprzez
wiekinietylkodarzyliHefajstionaniegasnącymzainteresowaniem,aleteż,jakprzystało
naodbiorcówbystrych,chętniewyjaśnialitrudniejszezagadnieniaEnchejridionwko-
mentarzachdlamniejpojętnychuczniów.Muszęprzyznać,żepodczaspracynadHefaj-
stionemwielokrotnieprzekonywałamsię,żeznajdujęsięraczejwgronietychdrugich,
gdyżbezowychkomentarzy(choćpoziomichjestnierówny)wielezagadnieńpozostało-
bydlamniewdużejmierzezagadką(niektóre,mimokomentarzy,pozostająniąnadal).
DodzisiejszychczasówzachowałysiękomentarzeLonginosa(IIIw.n.e.),Chojro-
boskosa(VIII-IXw.n.e.),anonimowescholiaAi(wmniejszymstopniuzwiązanezEn-
chejridion)scholiaB
18
.Należyjednakstwierdzić,żekomentarzete,jeśliwogóle,totylko
wpewnymstopniusąautorskie.Różnorodnośćiniezauważanaczasamiprzezscholiastów
sprzecznośćwyrażanychprzeznichopiniiwskazuje,żeczerpiązinnych,niezachowanych
źródeł,scalającwjedenwywódwyjaśnieniakomentatorówwcześniejszychlubanalo-
giczneomówieniapozostałychdostępnychimpracmetrycznych,wtymniezachowanych
1111111111111
16
Rozumianejakolinie,zob.v.Głównejednostkiantycznejanalizymetrycznej.
17
Terent.Maur.1286,GLVI,s.363Keil:nProcaptulectorishabentsuafatalibelli”.
18
PonadtozachowałsiętraktatTrichasa(VIIw.n.e.),stanowiącywdużejmierzeprzeróbkęczęści
Enchejridion.DoHefajstionanawiązujerównież,czasamipolemicznie,poetyckitraktatJanaTzetzesa
(XIIw.n.e.,zob.C
RAMER
1836,s.310-333)orazpracaometrachPindaraautorstwabrataJana,Izaaka
Tzetzesa(zob.C
RAMER
1839,s.60-162).
