Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Teoriadecyzji
Pierwszymteoretyczniezoperacjonalizowanymujęciemprocesupodejmowania
wsposóbdoskonały,tj.takiego,któryznawszystkiemożliweopcjedziałaniaoraz
decyzjijesttzw.klasycznateoriadecyzjiJ.vonNeumannaiO.Morgensterna1.
Koncepcjatazakładapodejmowaniedecyzjiprzezdecydentaracjonalnego
prawdopodobieństwokonsekwencjiposzczególnychwyborów.Wswoichwyborach
decydentdoskonaleracjonalnykierujesięmaksymalizacjąswojejużyteczności.
Zasadamaksymalizacjiużytecznościpoleganawyborzestrategiidziałania,dlaktó-
rejprawdopodobieństwoosiągniecianajwiększegozyskujestnajwyższe.Ta„ide-
alna”teoriapodejmowaniadecyzjibyławkolejnychlatachrozwijanaimodyfiko-
wana,zwłaszczawkwestiitzw.subiektywnejużyteczności,uwzględniającejfakt,
żewpodejmowaniudecyzjianizyskaniprawdopodobieństwo,niesąwartościami
absolutnymi.Mająonecharakterrelatywnyisubiektywnieocenianyprzezdecydenta.
Niezmieniatofaktu,żezarównowprzypadkudecydentaracjonalniedoskonałego
jaki„mniejdoskonałego”,wswojejsubiektywnejracjonalnościzawszedążyon
maksymalizacjiwłasnychkorzyści(wypłat,zysków).Swojedecyzjepodejmujena
podstawiemożliwychstrategii(opcjidziałania),którymprzypisujewartościpraw-
dopodobieństwadlakonsekwencjiposzczególnychwyborów(wariantów,opcji,
działań),np.jeśliwybioręopcjęAtoprawdopodobieństwooczekiwanychkorzyści
(wypłat)wynosix%2.Założeniadotyczącedecydentadoskonaleracjonalnegosą
kwestionowaneodczasupojawieniasiętejkoncepcji.Krytycyzarzucająimnor-
matywnyipreskryptywnycharakter,nieodzwierciedlającypodejmowaniadecyzji
wświecierzeczywistym3.Wodpowiedzinamankamentyklasycznejteoriidecy-
1J.vonNeumann,O.Morgenstern,TheoryofGamesandEconomicBehavior,PrincetonUni-
versityPress,PrincetonNJ1944.
2R.Hastie,R.M.Dawes,Rationalchoiceinanuncertainworld,SagePublications,Thousand
Oaks2001.
3G.Gigerenzer,Fastandfrugalheuristics.Thetoolsofboundedrationality,[w:]D.J.Koehler,
N.Harvey(ed.),BlackwellHandbookofJudgmentandDecisionMaking,Wiley-Blackwell,Oxford
2004,s.62-89.
