Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Rozdział1
zjiw1956r.H.Simonzaproponowałtzw.koncepcjęograniczonejracjonalności
wpodejmowaniudecyzji(boundedrationality),którauwzględniabehawioralne
ikognitywneaspektypodejmowaniadecyzji.Istotątejkoncepcjijestpodejmowanie
decyzjirozumianejakoadaptacjadootoczeniaaniejakomaksymalizacjakorzyści.
Wynikatoprzedewszystkimzwszechobecnegoniedostatkuinformacjinatemat
konsekwencjiposzczególnychopcjidziałaniaidążeniadecydentadopoznawczego
upraszczaniastrategiizaangażowanychwprocesdecyzyjny.Tymsamymracjonal-
nośćwpodejmowaniudecyzjimapewneograniczeniauwarunkowanewłaściwo-
ściamiotoczenia,wktórympodejmowanesądecyzjeorazmożliwościamipoznaw-
czymiludzkiegoumysłu4.Ograniczeniatewynikająprzedewszystkimzdynamicznie
zmieniającegosięotoczenia,naktórenakładająsięograniczenialudzkiejpercepcji.
Takikontekstrodziniepewność,którauniemożliwiaprecyzyjneokreślenieprawdo-
podobieństwazaistnieniaposzczególnychstanówotoczeniaorazichkonsekwencji5.
Podkreślićnależy,żepodejmowaniadecyzjiwsytuacjiniepewnościnienależyutoż-
samiaćzdecyzjamipodejmowanymiwwarunkachryzyka,kiedydecydentposiada
wystarczająceinformacjeoposzczególnychstanachotoczeniaimaświadomość,że
jegodecyzjeobarczonesąryzykiem6.Istotnywkładwteoriepodejmowaniadecyzji
mieliD.KahnemaniA.Tversky(1979).Autorzycistworzylitzw.teorięperspek-
tywy(prospecttheory),wktórejuwzględnilizmiennepsychologicznewarunkujące
podejmowaniedecyzji.Ichzdaniemwpodejmowaniudecyzjibardzoistotnąrolę
odgrywakontekstpsychologiczny(tzw.„efektobramowania”-framingeffect).
Konteksttenjestswegorodzajuumysłowąreprezentacjąsubiektywniepostrzega-
negoprzezdecydentaproblemudecyzyjnego7.Bardzoważnymelementemtejkon-
cepcjijestuwzględnienieheurystykwpodejmowaniudecyzji.Oweheurystykisą
„sprawdzonymi”uproszczeniamiwykorzystywanymiprzezludziwoceniesytuacji
decyzyjnejiwpodejmowaniudecyzji.Pozwalająoneznaczącouprościćzłożoną
ocenęprawdopodobieństwaposzczególnychstrategiiidziałańorazichkonsekwencji,
przekształcającjąwprosteoperacjeintelektualneipoznawcze8.
Dokonywaniewyborów,podejmowaniedecyzjiidążeniedoskutecznegoroz-
wiązywaniaróżnegorodzajuproblemówtowarzyszyczłowiekowiodzaraniadzie-
jów.Zdefiniowanejakopojęciezwiązanezzarządzaniemorganizacjąpojawiłosię
4H.A.Simon,Rationalchoiceandthestructureoftheenvironment,„PsychologicalReview”
1956,no.63,s.129-138.
5E.Brunswik,Organismicachievementandenvironmentalprobability,„PsychologicalReview”
1943,no.50,s.255-272.
6M.Brand,K.Labudda,H.J.Markowitsch,Neuropsychologicalcorrelatesofdecision-making
inambiguousandriskysituations,NeuralNetworks2006,s.1266-1276.
7A.Tversky,D.Kahneman,Prospecttheory:Ananalysisofdecisionsunderrisk,„Economet-
rica”1979,no.47,s.313-327.
8A.Tversky,D.Kahneman,Judgmentunderuncertainty:Heuristicsandbiases,„Science”
1974,no.185,s.1124-1131;M.Jaracz,A.Borkowska,Podejmowaniedecyzjiwświetlebadań
neurobiologicznychiteoriipsychologicznych,„Psychiatria”2010,tom7,nr2,s.68-69.
