Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
HalinaGrzmil-Tylutki
court),leczkulturowodeterminowanewyboryelementówiichorganizacji.Jed-
nakzamiennestosowanieterminównstyl”/njęzykfunkcjonalny”wskazujena
rozdzielnośćwtraktowaniuczynnikówjęzykowychispołecznych.
Różnicekulturowemiędzykoncepcjaminiesionymiprzezpojęciedyskursu
sąwidoczne.Podkreślającodmiennośćfrancuskiejteorii,pragnęzaznaczyć,iż
1wtymsamymmniejwięcejczasie,gdyprzywołanewyżejparadygmaty
nprzypominałysobie”ofilozoficznejnaturzedyskursywnościijejzakorze-
nieniuwpismachfrancuskiegomyślicielaFoucaulta1francuskaanalizadys-
kursuobrałaswojąwłasnądrogę,przynajmniejwramachparadygmatulingwi-
stycznego.Określiłamianowiciedyskursjakorytuałspołecznojęzykowy,
wskazującnaimmanencję,instytucjonalizacjęobuaspektów.
Przedmiotemanalizydyskursu3niemożebyćzatemtekst,wypowiedźwsa-
mejwarstwiejęzykowej,lecztaka,którejrealizacjadokonujesięwsytuacji
iwrelacjimiędzypodmiotowejzwanejkontraktem.Instytucjaniejesttuidenty-
fikowanazestrukturąmaterialną(biura,szkoły,szpitalaitp.),lecz1zgodnie
zetymologią(instituo)1znormą:określagranicewypowiedzi,jejtreściifor-
my:możliweiniemożliwe,statuswspółpodmiotów,warunkirealizacji,wymiar
materialnyitp.Dyskurswiążewymienioneczynnikiwjedno,będącrówno-
cześniepresupozycjątegowiązania.Niwelujerozdźwiękmiędzytekstem
akontekstem.Charakterinstytucjiłączywjednąlogikęzdarzeniespołeczne
izdarzeniesłowne.Napodstawiejednegozdarzeniamożemy,dziękipresupo-
zycjomwynikającymzdyskursu,odtworzyćdrugie:napodstawiespołecznego
1językowe,ajęzykowego1społeczne.Wykorzystującprzykładpragmaty-
ków,takżefilozofów-socjologówErnestaLaclauiChantalMouffe(HOWARTH,
2008:161),wypowiedźntak”inałożenieobrączekobrazująwłaśnietęredun-
dancjęsłowno-praktyczną,dwaaspekty:językowyispołeczny,pragmatycznego
aktuzaślubin,czylisensotwórczejpraktykizawieraniamałżeństwa,będącej
częściądyskursuprywatno-rodzinnego(bezwzględunamożliwekontrowersje
terminologicznezwiązaneznazewnictwemprzestrzenidyskursywnej).Wspo-
mnianisocjolodzypodkreślająrównieżwspólnąlogikęobuaspektów:społecz-
negoijęzykowegowdyskursie.Wskazująnaanalogięmiędzysystemami
społecznymiisystemamijęzykowymi,któramacharakterkonieczny.
Odwołującsiędosaussurowskiejsymbolikidwuaspektowościznaku,można
stwierdzić,żeobrazemdyskursujakodwoistościspołeczno-językowejsąkartka
papieru,medal,pieniądz,októrychistociedecydujenierozdzielnośćichdwóch
stron.
Dyskursjestzatemdziałaniemspołecznojęzykowymznormatywizowanym,
zrutynizowanym,skodyfikowanym.Nienadarmozostałnazwanyrytuałem
3Ponieważwefrancuskiejanaliziedyskursuhierarchicznazależnośćmiędzytrzemapodsta-
wowymikategoriamitriady:dyskurs1gatunek1tekstjestwłaśnietaka,wjakiejjąprzedsta-
wiłam,koniecznestajesięwyjścieodcharakterystykidyskursu,kategoriinadrzędnej,którajest
tymsamymobecnawszerokiejdefinicjigatunku.
