Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
HalinaGrzmil-Tylutki
waćoichizomorfizmie.Jedenzpoziomówstanowizatemwskazówkędla
drugiego.
Niesposóbrozwinąćtuwszystkichaspektówdefinicjigatunku.Ograniczę
siędotegojednego,choćdwoistego,czylispołecznojęzykowego.Aspektten
wynikazdefinicjidyskursu,któregogatunekjestwyrazem.Przykłademniech
będziedziedzinaludzkiegodziałaniazwanaprawem.
Wedługdefinicjisłownikowej,nprawotoogółprzepisów,normprawnych
regulującychstosunkimiędzyludźmidanejspołeczności,określającychzasady
ichpostępowanialubzawierającychzakazy,którychnaruszeniezagrożonejest
karą”(SJP).Tosformułowaniemożebyćuważanezabardzoogólnądefinicję
dyskursuprawnegolubdyskursuprawniczego;takiedwaterminy
funkcjonująwjęzykupolskim,takżewjęzykufrancuskim4,naokreśleniejęzy-
kaspecjalistycznego,wzależnościodtego,czychodziodokumenty,czyakto-
rówspołecznychzwiązanychztądziedziną.Aprzecieżsątodwaaspektytego
samegodziałania,bozarównoaktorzyprocesuspołecznojęzykowego,jakijego
wytworywspółtworządyskurs.Będęużywałaterminundyskursprawny”,gdyż
1wedługprzyjętejdefinicjidziedzinowej1prawostanowipewną,komple-
mentarnąwobecinnych,sferędziałańludzkich(tejformyużywajątakżepolscy
specjaliściwodniesieniudobadańnadjęzykiemitekstamiprawa,m.in.Mali-
nowska,Gizbert-Studnicki).
Ważnazpunktuwidzeniadziałaniajestpodmiotowość,czylipod-
miotyzwiązanekontraktemiichalterego,czylipodmiotyreżyserującesce-
nę-wypowiedź.Działaniasącelowe.Wielośćcelówprzekładasięwsposóbjed-
noznacznynawielośćgatunków.Należyteżwspomniećoczasie,miejscu,
temacieinośniku,którełączniezpoprzednimiodnajdująodbiciewscenografii,
czyliwwyreżyserowanejformiesemiologicznej,konwencjonalniezakodowanej
wjęzyku,stroju,gestach,ruchach,dźwiękach,sprzęcieitd.Scenografiajest
wyrazemjednejlogiki,izomorfizmudziałańjęzykowychispołecznych5.Spró-
bujmydojrzećtęwspólnotęrytuałuspołeczno-językowego.
4Odpowiednio:nlanguededroit;languejuridique”.
5Ponieważdyskusjawokółdyskursu/językaprawa(wzależnościodprzyjętejepistemolo-
gii)jestdobrzeudokumentowana,możnanajejpodstawiesądzić,iżmyśleniendyskursywne”jest
bliższeprawnikom(praktykomdyskursu),szukającymdlaswejdziedzinyśrodkówekspresjiję-
zykowej,niżlingwistom.Cipierwsidostrzegają,iżwysiłkilingwistówiprawnikówidąwtym
samymkierunku,czylidonadekwatnegoiwszechstronnegorozpoznaniakwestiijęzykowychwy-
stępującychwobrębiezjawiskprawnych”(ZIELIŃSKI,2004:11).Kwalifikacjatekstujakoprawne-
goodbywasięnienapoziomiejęzyka,leczregułpozajęzykowych,będącychwyrazemdanego
porządkuprawnego,nspecyficznewłaściwościjęzykowetekstówprawnychsą(bezreszty)wy-
znaczonesytuacyjnie”(GIZBERT-STUDNICKI,2004:38).Językoznawcywoląnatomiasttraktować
językprawnyjakowyspecjalizowanąodmianępolskiegojęzykaetnicznego(por.GAJDA,2004:
27).NauwagęzasługująpracespecjalistyczneEwyMALINOWSKIEJ(2001;red.,2004)dotyczące
językaprawaiadministracji.
