Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Gatunekjakokategoriaspołecznojęzykowa
35
zykowe,wtymgatunki,wkontekście,francuskaanalizadyskursuzintegrowała
aspektyjęzykoweispołecznewpojęciudyskursu1.Francuskidyskurszwany
rytuałemspołeczno-językowymzwiązałobaaspekty,upatrującwnichwzajem-
negoodbiciatejsamejlogiki.Dyskurs(odnoszonyodtegomomentudoteorii
francuskiej,awłaściwiefrancuskojęzycznej)jest,najprościejmówiąc,zinstytu-
cjonalizowanymdziałaniemludzkimwokreślonejdziedzinieżycia(prawo,
administracja,edukacja,nauka,religia,medycyna,media,sport,handelitp.).
Dyskurstozatemrytuałspołecznojęzykowy,normatywna,czylizinstytucjo-
nalizowanapraktykajęzyka,presuponującaaktywnośćpodmiotówwspółdzia-
łającychwokreślonych,konkretnychsytuacjach.
Wtymsensiedyskursàlafrançaiseróżnisięodinnychkoncepcjiokreśla-
nychtymżeterminemwinnychobszarachjęzykowych,cojestprostąkonse-
kwencjądrogi,jakąpojęcietoprzeszłoodźródełdoobecnegokształtu.
Najsłabsząpozycjęmadyskurswlingwistyceniemieckiej,silniezakorzenionej
wrodzimejtradycjiTextlinguistik.Jeślinawetpojawiasięwnajnowszychpra-
cach,zawszewrelacjidotekstu,jakopojęciekomplementarne(W.Heinemann)
lubposzerzeniedefinicjitekstu(E.M.Eckkrammer;I.H.Warnke)wduchurela-
tywizmupostmodernistycznego2.DyskursjestwNiemczechbardziejzwiązany
znaukamispołecznyminiżjęzykoznawczymi,corównieżniedziwi,jeśliweź-
miesiępoduwagęniemieckojęzycznezapleczeintelektualnesięgającesocjo-
logiiMaxaWebera,następniesocjologiiwiedzy,hermeneutykiczySzkoły
FrankfurckiejzHabermasem,acałkiemwspółcześnierozwijanem.in.przezro-
manizującegoAngermüllera.Rodowódanglosaskiejkoncepcjidyskursujest
równieżtekstologiczny:dystrybucjonalizmHarrisa,gramatykatekstuvanDijka
orazjegowspółpracownikówzgromadzonychwokółprogramubadawczego
wUniwersyteciewKonstancjistanowiąpodłożelingwistycznedoutożsamiania
tekstuidyskursu.ródłonowegoznaczeniadlaCriticalDiscourseAnalysissta-
nowiimportFoucaultiańskiejkoncepcjidyskursuifrancuskiejponowoczesnej
ideologiizamerykańskichuczelni,dokądwspomnianeideezostaływyeksporto-
wanezFrancjiprzezradykalnychmyślicielinpokolenia68”,przyczyniającsię
dostworzeniapostmodernistycznegodekonstrukcjonizmu,tzw.FrenchTheory.
Należydodać,iżpowracającdoEuropywinterpretacjiamerykańskichkomen-
tatorów,przybrałynowąpostaćszerokorozwijanychCulturalStudies.Polska
tradycja,mocnozwiązanazkontynentalnymstrukturalizmem,będącazwłaszcza
podwpływemfunkcjonalistówSzkołyPraskiej,przechowałapojęciestylu
funkcjonalnego,potwierdzającegonieindywidualne(jakwkoncepcjistylutout
1Polscygenolodzy,przywiązanidopojęcianstylufunkcjonalnego”,przyznajągatunkowi,
anawettekstowistatuskategoriinadrzędnej,którejdyskursjestpodporządkowany,jakoaspekt
pragmatyczny.
2Napodstawieartykułówcytowanychautorów(Heinemann;Eckkrammer;Warnke),któ-
rychtłumaczeniaukazałysięwantologiiLingwistykatekstuwNiemczech.Pojęcia,problemy,
perspektywy(BILUT-HOMPLEWICZ,CZACHUR,SMYKAŁA,red.,2009).
3*
