Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Źródłaipoczątkifilozofii
nychzracjiichstanunieodnajdujemybezpośredniopewnychodniesień,
czymamytrudnościzwpisaniemtreścifragmentuczyświadectwadok-
sograficznegowtreśćnaukiokreślonegofilozofa,możnajezrekonstruo-
waćiwłaściwieusytuowaćchoćbyprzezpryzmatkoncepcjizasad–archai,
kategoriiprzygodnościikonieczności,przyczynyiskutku,pierwszejza-
sadyiprzyczyny.Metodataponadtopełnifunkcjęporządkującą,jakoże
wywodzisięzprzeświadczenia,iżfilozofiajakosystemjestuniwersalna
iponadczasowa,wpisanawstrukturęświatainatury.Jeślizatemzdzieła
AnaksymandraczyHeraklitaniezachowałysiędonaszychczasówkon-
kretneustaleniaorzekająceonaturzerzeczywistości,bycieipoznaniu,to
woparciuostatusontycznysystemuikoncepcjępierwszejzasadymożna
imjezdużądoząprawdopodobieństwaprzypisać.Cowięcej,możnadzięki
tejmetodziewskazaćwyraźnieiokreślićcel,kujakiemuzmierzałafilozofia
starożytna,którejprzedstawicieleuczylisiędopiero,jakodczytywać
regułysystemuzapisanewwielkiejksiędzeświatainatury,jakteżwjaki
sposóboweodczytaniaobiektywizować.Niemniejjednakowametoda
zfilozofiisystematycznejrodemniesiezsobąwielezagrożeń.Postrzegam
jeprzedewszystkimwcałymszeregunadinterpretacji,choćbytermino-
logicznych
29
,którepociągajązasobąokreślonekonsekwencjedeformując
niekiedyustaleniakonkretnychfilozofów(jakchoćbymyślsofistów).Wy-
nikająonezfaktu,iżmetodafilozofiisystematycznejwodniesieniudo
interpretacjitekstównajdawniejszychfilozofówzakładaaprioriokreślone
referencje–jakhermeneuticasacra,dlaktórejtekstmajedentylkosens,
skrytypodszatąalegorii,azadaniembadacza–hermeneusa–jestówsens
odnaleźć.Wszystkiezatemteksty,nawettezachowanewdrobnychfrag-
mentach,czyprzekazanewmowiezależnejiwyrwanezkonieczności
zkontekstuodsyłajądojednejfilozofii,dojednegosystemu,dojednego
argumentuostatecznegouzasadnienia.Metodaporównawczamabowiem
swojeuzasadnieniewokreślonejpostawiefilozofawobecświatainatury
całokształturzeczywistości,zgodniezktórąnaturarzeczywistościjest
ładem,niechaosem,jestdostępnawoglądzieintelektualnym,dokonywa-
nymzpozycjiracjonalnegodystansu,awynikitegooglądudająsięzobie-
ktywizowaćiprzekazaćwuniwersalnymjęzykufilozofii,któregonajważ-
29
JakprzypisywaniefizykomprzedplatońskimpoglądówUmaterialistycznych”,Platonowi
–Uracjonalizmu”,stoikom–Upanteizmu”itp.Rodzisięzatemkolejnepytanie:czymożnanp.
wdyskursieoSokratesieużywaćterminu:intelektualizmetyczny?Czymożnaprzypisywać
sofistomrelatywizmczyutylitaryzmwdzisiejszymrozumieniutegoterminu?
25
