Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Źródłaipoczątkifilozofii
scendentnychzasadach–archaisytuowałasięuKsenokratesasztucznie
wobszarzefizyki,podobnie,jaknaukaoduszy,jakteżnaukaobogach,
utożsamianychzzasadamiikolejno–liczbamiidealnymiiideami,ponieważ
zwymienionychwyżejwzględównależałopoprostugdzieśjąusytuować.
Rodzisięzatemkolejnepytanie:czyporządkującezabiegidoksografów
starożytnych
23
uprawomocniająogólnieprzyjętąwczasachnamwspółczes-
nychprezentacjęmyśligreckiej,realizowanąbądźtowaspekciehistorycz-
nym–jakoproces,bądźteżwaspekcieproblemowym,wprowadzającym
choćbypodziałynamaterialistówiidealistów
24
,racjonalistówiempiryków,
sceptykówidogmatyków,odkrywającymiujawniającymwnurtachfilozofii
przedplatońskiejobecnośćtakichdyscyplinfilozoficznych,jakontologia,
metafizykatożsamazteologią
25
,epistemologia,etyka,czypolityka,na-
kładającymnazachowanefragmenty,tekstyczyświadectwadoksograficzne
siatkępojęćwłaściwąwspółczesnejfilozofiisystematycznej
26
.
Nieulegawątpliwościfakt,iżwnieprzeliczonejmnogościpracpo-
święconychhistoriifilozofiistarożytnej,zarównopracmonograficznych,
23
Gadamerpodkreśla,iżcałanaszawiedzaofilozofiiprzedsokratejskiejzjejpodziałemna
szkoły,zwłaszczajeślichodziofilozofięjońską,jestwistociewynikiemUporządkowania”myśli
filozoficznejprzezpóźnohellenistycznąfilozofięUszkół”wedługmodeluApollodorosa.Nie
możnajednakniepolemizowaćzGadamerem,biorącpoduwagęwskazanywyżejfakt,iż
wdoksografiiArystotelesa(por.choćbyIksięgaMetafizykiczyIksięgatraktatuOduszy)
obserwujemyjużtendencjedogrupowaniafilozofówwswegorodzajuszkoły–jakfizycy,
pitagorejczycy,czyUzwolennicyjedności”;por.Gadamer,DerAnfang.
24
TakipodziałproponujenamjednakjużPlatonwSofiście,kiedymówioUwalce
olbrzymów”,wktórejtoczązesobąbójUsynowieziemi”iUprzyjacieleidei”;należyjednak
podkreślićfakt,iżfilozofmówiosporzemuwspółczesnym,zatempodważaniejakohistoryczny
aspektrozwojumyśligreckiej,zgodniezktórymfilozofiazdążałaodmaterialnej,czyim-
manentnejzasadyrzeczywistości,kuzasadzietranscendentnej.
25
Por.choćbyzfundamentalnąpracąWerneraJaegeraTheologiederfru
¨hengriechischen
Denker,Stuttgart1964,Kohlhammer,czyGiovanniReale,Historiafilozofiistarożytnej,t.I–V,
przeł.EdwardI.Zieliński,Lublin1994–2002,RedakcjaWydawnictwKUL.
26
Zabiegtenmożnauznaćzauprawniony,jeśliweźmiesiępoduwagę,iżjego
prekursorembyłprzecieżArystoteles,aztakimzjawiskiemspotykamysięczęstojużodII
w.p.n.e.poczynając,kiedytozacierająsięwyraźnegranicemiędzyszkołamifilozoficznymi,
jeślichodziosystemkategorialnyiaparatpojęciowy.Jesttoswegorodzajueklektyzm,który
niejestjednakłączeniemwjednądoktrynęróżnychsystemówfilozoficznych.Wynikaonraczej
zkoniecznościuwzględnianianp.choćbyprzezfilozofówtzw.VAkademiiAntiochazAskalonu
innychdoktryniadaptacjitychustaleń,któreniepozostającwsprzecznościzdoktrynąpod-
stawowąwzbogacałyjąirozwijały,bądźteżadaptowałyzinnychdoktrynterminologięijęzyk
pojęćfilozoficznych.Itak,np.AleksanderPolyhistoropowiadaofilozofiipitagorejskiejUję-
zykiemstoików”,aponadtokilkawiekówrozwojumyśligreckiejdoprowadziłodokonieczności
stworzeniauniwersalnegojęzykafilozofiiiuniwersalnejaparaturypojęciowej.
23
