Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ofunkcjimituwfilozofiipolitycznej
przedstawieniehistoriizmieniającychsięformitreścitegomitupolitycznegoprze-
kraczaramyniniejszegoartykułu,dlategochciałabymsięskoncentrowaćnajego
pierwotnejformie,wjakiejpojawiłsięonwklasycznejgreckiejfilozofiipolitycznej.
Zuwaginaograniczonąobjętośćtegotekstuswojerozważaniazawężędodwóch
niejakoarchetypicznychwodniesieniudofilozofiipolitykiwariantówtegomitu,
czylidopropozycjiPlatonaiArystotelesa.
31
2.Filozofiapolitycznaijejmity
Przyjęłosięuważać,iżkoncepcjastanunaturalnegowywodzisięzkontraktualnych
wizjipolityki,jesttakżewynalazkiemnowożytnym,łączonymprzedewszystkim
zfilozofiąTomasaHobbesa.Zgodnieznowoczesnympodejściemdowiedzykon-
cepcjętępróbujesięwprowadzićdodyskursunaukowego,przyznającjej,jaknp.
uJohnaRawlsa,pozycjępewnejhipotezy.Krytycznynamysłnadkoncepcjąstanu
naturalnego,traktowanegojakogenezastanupolitycznego,pozwalajednakodkryć
jejmitologicznycharakter,atakżeodnaleźćjejpierwotnąformęjużwfilozofiista-
rożytnej.Jakjużwspomniałam,mitstanunaturalnegojakomitgenezynależydo
najtrwalszychifundamentalnychmitówfilozofiipolitycznej.Wprawdziepojawia
sięwniejwróżnychformach-odschematycznego,rozbudowanegozałożeniapo
skomplikowanefabularneopowieści-tojednakprzezobecnewkażdejznichko-
nieczne,anieweryfikowalnepowiązaniezestanempolitycznymspełniawarunki
mitupolitycznego.Pozostająonebowiemwytworaminpracymitotwórczej”
,zaspo-
kajającwykazanąprzezLeszkaKołakowskiegopotrzebęndysponowanianarzędziem
myślowymodnoszącymsiędoistnieniawsensienieuwarunkowanym”6.
Polityka,araczejjejempirycznapodstawa,czyliwspólnotapolityczna,niebyła
czymśoczywistyminaturalnym.Jejhistorycznezaistnieniemożnapotraktować
jakocośnieoczekiwanegoiniezwykłego,awięcwkategoriachodkryciaczywręcz
ncudu”
.JakpiszeHannahArendt-zafascynowanawspólnotąpolityczną-należyją
potraktowaćjakonnowąludzkąmożliwość”
,któraujawniłasięwefekcieodkrycia
nowejformyrelacjimiędzyludzkich,odmiennejwstosunkudowspólnotynatural-
nej,jakąbyłarodzinaijejhierarchicznestruktury7.RównieżJanPatočkapodkreś-
lałwyjątkowośćtegohistorycznegowydarzenia,wskazując,iżwsferzepolitycznej
Grecyodkrylimożliwośćzaznaczeniairozwinięciaswojejindywidualności8.Todo-
pierowwytworzonejprzezindywidualnośćsferzepublicznejmogłasięzrealizować
iprzejawićowaszczególnaformażycia,jakąosiągaonodziękinwielkimczynom”
,
przezdążeniedoosiągnięciannieśmiertelnejsławy”
,przekraczającswojebiologicz-
ne,czasoweramy.Tylkowobrębiepolis,dziękimożliwościwspólnegobyciazin-
6Ibidem,s.33.
7H.Arendt,Kondycjaludzka,tłum.A.Łagodzka,Warszawa2000,s.52.
8J.Patočka,Początekdziejów,w:idem,Esejeheretyckiezflozofidziejów,tłum.A.Czcibor-Pio-
trowskiiin.,Warszawa1998,s.53.
