Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
instytucjonalnepodejściapozwalanawyraźnerozróżnieniesferypaństwowejod
niepaństwowej,icozatymidzie,obszarupoddanegobezpośredniemuoddziały-
waniupolitykipośredniozależnejodrząduorazwpływówzewnętrznychwzglę-
dempaństwa115.
Wtradycyjnymujęciupojęcie„państwo”oznacza„[...]uznanąprzezspo-
łecznośćmiędzynarodowąorganizacjępolitycznągrupyspołecznejobejmującą
określoneterytorium,naktórymrozciągasięjejwładzaiobowiązująprawaprzez
niąstanowione”116.DefinicjatajestzasadniczozgodnazopiniąKomisjiArbi-
trażowejKonferencjiEuropejskiejdosprawJugosławii.Stwierdzonowniej,że
państwookreślasiępowszechniejakowspólnotę,naktórąskładająsięterytorium
iludność,podległezorganizowanejwładzypolitycznej,acechątakiegopaństwa
jestsuwerenność.Należypodkreślić,żezaprezentowanadefinicjamacharakter
modelowy,gdyż,jakzwróciliuwagęJacekBartyzel,BogdanSzlachtaiAdam
Wielomski,czasamimożemymówićopaństwie,którenieposiadaatrybutute-
rytoriumiludności,amimotowiększośćspołecznościmiędzynarodowejuznaje
jegoistnienie,m.in.wsytuacji,gdyzostałoanektowaneprzezsąsiadów(np.Pol-
skawlatach1939–1945).„Państwotakiemożeprowadzićpolitykęmiędzyna-
rodową,zawieraćsojusze,miećwłasnyrządisiłyzbrojnenaterytoriuminnego
państwa.Jesttojednakpaństwoiluzoryczne,gdyżjegobytzależyoddobrejwoli
innychpaństw,któreuznająjegoistnienieikończysięwchwili,gdyteswo-
jeuznaniecofają(np.cofnięcieoficjalnegopoparciaprzezpaństwakoalicjidla
rządulondyńskiegow1945r.)”117.Występująteżtzw.państwazależne,wktó-
rychatrybutsuwerennościmabardzowątpliwycharakter(np.państwabloku
wschodniegowEuropieŚrodkowo-Wschodniej,którewokresiezimnejwojny
byłyuzależnioneodZwiązkuRadzieckiego).Zdrugiejstrony,mamyprzykłady
państw,wktórychwokreślonychokolicznościachfunkcjewładzypozostawały
wgestiiciałazewnętrznego.Byłotakm.in.wprzypadkuBośniiHercegowiny,
gdziezgodniezporozumieniempokojowymzDaytonz1995rokuwprowadzo-
nourządWysokiegoPrzedstawicielajakoostatecznejinstancjiwtymregionie,co
wopiniiwspólnotymiędzynarodowejniewpłynęłonastatusBośnijakopaństwa
niepodległego.Wdoktrynieprawamiędzynarodowegopodkreślasię,żeważnym
kryteriumwdefinicjipaństwaopróczterytorium,ludnościisuwerennościjest
teżsamostanowienieorazuznanieprzezinnepaństwa.Jednakże„[...]środkiem
115S.Zalewski,Bezpieczeństwopolitycznepaństwa,Siedlce2010,s.71.
116Słownikterminówzzakresubezpieczeństwanarodowego,red.J.Kaczmarek,W.Łep-
kowski,B.Zdrodowski,Warszawa2008,s.96.
117J.Bartyzel,B.Szlachta,A.Wielomski,Encyklopediapolityczna,t.1,Radom2007,s.279.
53
