Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Należypodkreślić,żenowyinstytucjonalizm,któregoczęściąjestinstytucjona-
lizmhistoryczny,przyczyniłsiędoupowszechnieniadużoszerszejkoncepcjipoję-
cia„instytucja”.Tradycyjnepodejścieinstytucjonalne,któredominowałodolat50.
wiekuXX,skupiałosięnabardzoformalnymistatycznympostrzeganiuinstytu-
cji,np.SamuelHuntingtonzdefiniowałinstytucjepolitycznejako„[...]stabilne,
cenioneipowtarzającesięwzoryzachowań”110.Nowyinstytucjonalizmskupiłsię
równieżnanieformalnychkonwencjachorazdynamicznychaspektachinstytucji.
Wtakiwłaśniesposób–formalnyinieformalnyorazstatycznyidynamiczny
–sąpostrzeganeinstytucjeprzezinstytucjonalizmhistoryczny.KathleenTelen
iSvenSteinmowskazali,żeinstytucjonaliścihistoryczniposługująsiędefinicją
instytucji,któraobejmujezarównoformalneorganizacje,jakinieformalnezasa-
dyiprocedury111.Wmoichbadaniachprzyjąłemdefinicjęinstytucjiautorstwa
PeteraA.HallaiRosemaryTaylor,którzyzdefiniowalitopojęciejakoformalne
lubnieformalneprocedury,ustalonyporządekoraznormyikonwencjeosadzone
wstrukturzeorganizacyjnejpaństwa112.Takteżpostrzegałeminstytucjęwpra-
cachbadawczychnadewolucjąwywiadu.
Winstytucjonalizmiehistorycznymzpojęcieminstytucjinierozerwalniepo-
wiązanyjestteżtermin„zmiana”.Jesttowidocznezwłaszczawkoncepcjizależ-
nościodścieżki,punktówkrytycznychorazstopniowejtransformacji.Wcelu
konceptualizacjitegopojęciaprzyjąłem–zaStreeckiemiTelen,żezasadnicza
zmiananastępujewtedy,kiedywieluaktorówprzechodziodjednejlogikidziała-
niadodrugiej113.Takamusitobyćzmianarzeczywista,któranadanowykieru-
nektrajektoriiścieżki.
SłuszniezauważyłSławomirZalewski,żeinstytucjeodgrywająpodstawową
rolęwidentyfikowaniufunkcjipaństwawzapewnieniubezpieczeństwawewnętrz-
negoizewnętrznego.Identyfikacjatamacharakterformalnyijestdokonywana
napodstawienormprawazarównostanowionego,jakinieskodyfikowanego,ma-
jącegoznaczeniespołeczne.Zalewskiprzytoczył–zaAndrewHeywoodem114–
instytucjonalneujęciepaństwanagrunciepodejściaorganizacyjnegojakozestaw
instytucji,któresąwyraźniepubliczne,gdyżsąodpowiedzialnezakolektywną
organizacjężyciaspołecznegoorazfinansowanezpieniędzypublicznych.Takie
110
V.Lowndes,op.cit.,s.97–98.
111
K.Thelen,S.Steinmo,Historicalinstitutionalismincomparativepolitics[w:]Structu-
ringPolitics:HistoricalInstitutionalisminComparativeAnalysis,red.S.Steinmo,K.Thelen,
F
.Longstreth,Cambridge1992,s.2.
112
P.A.Hall,R.C.R.Taylor,PoliticalScienceandtheThreeNewInstitutionalisms,„Politi-
calStudies”1996,t.44,nr5,s.938.
113
W.Streeck,K.Thelen,op.cit.,s.18.
114
A.Heywood,Politologia,Warszawa2006,s.108.
52
