Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zostałyodtajnione(zwłaszczapozakończaniuzimnejwojny)isąbardzocennym
źródłembadawczym.Wmojejpracywykorzystywałemrównieżpowszechnie
dostępnemateriałyzprackomisjiparlamentarnychirządowych,m.in.raporty
końcowe,protokołyposiedzeń,protokołyprzesłuchań,memoranda,opinieoraz
wytyczne.Sątobezcenneźródłainformacjizawierająceczęstobardzoszczegóło-
wedanenatematdziałalnościwywiaduwdanymkraju.Wanalizieuwzględni-
łemrównieżoficjalnemateriałyopublikowaneprzezsłużbywywiadowcze,róż-
neorganypaństwaiorganizacjemiędzynarodowe(m.in.strategie,białeksięgi,
przeglądy,raporty,analizyiopracowania).Wbadaniachwykorzystałemtakże
aktyprawnedotyczącebezpieczeństwanarodowegoidziałalnościwywiadowczej
(m.in.ustawy,rozporządzenia,uchwały,zarządzenia,dyrektywyistatuty).
Jeżelibyłotomożliwe,towpierwszejkolejnościkorzystałemzmateriałów
źródłowych.Jednakżenależypodkreślić,żewdużowiększymstopniudotyczyło
topaństwdemokratycznych:StanówZjednoczonych,WielkiejBrytanii,Francji,
NiemieciJaponii.WiększebarierywystąpiływprzypadkuChinorazRosji,co
jestniewątpliwiezwiązanezsystememwładzywtychkrajachiichdużomniej-
szejotwartościnadzieleniesięzopiniąpublicznąinformacjaminatematpracy
wywiadu.Nieuniknionebyłozastosowaniemetodykrytycznejanalizyliteratu-
ryprzedmiotu,czyliźródełpośrednich.Trzebazauważyć,żelicznemonografie
naukowe,zktórychkorzystałem,mająogromnąwartośćdowodową.Dobrym
przykłademsądwatomy„ArchiwumMitrochina”109dokumentującedziałania
radzieckiegowywiadunapodstawienotatekzarchiwumKGBprzepisywanych
przez10lataprzezarchiwistęKGBWasilijaMitrochina.Wniektórychprzypad-
kachkorzystałemrównieżzopublikowanychwspomnieńbyłychoficerówwy-
wiadulubartykułówprasowych.Generalniestarałemsiętegounikać,uznającete
źródłazamniejpewne,aleniekiedyichwykorzystaniebyłopoprostunieodzow-
ne.Wtakiejsytuacjipróbowałemdodatkowowzmocnićtoźródłopotwierdze-
niemzinnejstrony.
1040Podstawoweterminy
Opierającsięnatradycjiteoretycznejinstytucjonalizmuhistorycznego,wmoich
badaniachkoncentrowałemsięnadługookresowejanalizieprocesuewolucjiwy-
wiadujakoinstytucji.Dlategoteżwyjaśnianiepodstawowychpojęćrozpocznę
odterminu„instytucja”.
109Ch.Andrew,W.Mitrochin,ArchiwumMitrochinaI:KGBwEuropieinaZachodzie,
Poznań2009;eidem,ArchiwumMitrochinaII:KGBiświat,Poznań2018.
51
