Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomIII
równoważonywęzłemreligijnymiobowiązkamizobustronsumienniewypełnianymi.Dostęp
stopniowowrozwijaniusięspołeczeństwaniebyłzatamowany;wolnośćcorazszerszeobejmo-
wałakoło.Cóżjednaknaturalnytenbiegzatamowało?Ach!totanamiętnośćfatalnalenistwa
pierwsząstanęłazaporąnadrodzetakcudownegorozwoju;wcisnąwszysięwsercemagnata,
apotemniższegorycerza,zchytrościąwmówiławnich,żedosyćimsławywojennej,żepowinni
terazspocząćnalaurachprzodkówizamknąćsięwswymmałympaństwieprzedresztąnaro-
du,ilekroćposługipublicznejdopominaćsiębędzie,awyciągaćrękęponowetylkozaszczyty.
Odtądtouciskunasnastał,jakiegodawniejniebyło,irzekikrwipopłynęłypocałymobszarze
naszejziemi.Narody,widzącwniejnieładiprawawbezprawiezamienione,obróciłyjąwjedno
wielkiezgliszczeswyminapadami,ażnareszcieupatrzywszystosownąporęrozsiadłysięwniej
zbójeckimobyczajem.Próżnebyływysileniagarstkirycerzy,conawidokgrożącegoniebezpie-
czeństwazrywałasiędoboju;oszczędziłatylkosławęwielkiegoimieniaPolski,lecznieocaliła
jej,boresztabezczynnościąiegoizmemowładniętapilnowałaprzywilejówswoich.Logiczne
więcnastępstwonaszegorozumowaniadoprowadziłonasdowniosku,żewkażdymnarodzie,
któregopewnacząstkachcewieleużywać,anicnierobić,drugajegoczęśćnaturalnymwynikiem
takiejdążnościmusibyćuciśnioną,iwmiaręjaktanamiętnośćpróżnowaniawiększąmasę
zwolennikówznajduje,bezwładnośćtakiegonarodustajesięwydatniejszą;naródwięcpolski
takąsamąchorobądotkniętymusiałulecfatalnejkoniecznościtegoprawidłaistaćsiępastwą
despotycznychsąsiadów.
Cobyłoprzyczynąupadkudawniej,jestprzyczynąnaszejbezwładnościteraz.Całatachmara
próżniakówwnaszymkrajutakrozmnożona,onapierwsząOjczyznynaszejjestnieprzyjaciółką;
gorszaodszarańczyjestplagąnasząustawiczną,naktórąśrodkażadnegoniema,jaksmokstu-
głowypochłania,comyzapracujemy,anaswciągłymniedostatkuzostawia.Tojestklasaludzi
bezczci,bezsumienia,klasapasożytna,którejwszystkieuczuciaidążnościskupiająsięwtym
jednymcelu,żebyżyćiużywać.Cochceszodtakichludzi,coodnichwymożesz,czyznichjaki
użytekwypłynie,kiedynajistotniejszegoobowiązkupracynieznają?Mianująsiępatriotami:ach,
tobluźnierstwowichustach,oniznaczeniategoświętegowyrazuniepojmująlubnimzdradli-
wiesięzastawiają.Toteż,kiedyzbudzonydonowegożycianaródpracujeskruszyćswekajdany,
patrzcie,jakznacznaczęśćtychpróżniaków,niechcącychsobiezadawaćtruduwzawikłaniach
domowych,całymistadamiopuszczarodzinnestrony,żebygdzieśwoddaleniuwegetować.Inni,
pozostalidrżąnaodgłosszumugwałtownego,cosięoichścianyobija,jakbychciałuprzedzić
oprzybliżeniusięnowegogościa,nowegoduchaczasu,którywodmiennąpostaćprzyoblecze
naszespołeczeństwo.Dlaczegotenwicherzbawiennytakichprzeraża?Wszakżejegoprzezna-
czeniemjesttylkozezgniłychpierwiastkównasząatmosferęoczyścić?Onisięlękająwszelkiego
ruchu,wszelkiegopostępu,żebyichzsłodkiegospoczynkuniewyrwał!Powiedzmyimzpo-
przednikiemMesjasza;nRodzajujaszczurczy,któżwampokazał,żebyścieuciekaliodprzyszłego
gniewu?Czyńcieżtedyowocgodnypokuty”(Św.Mat.,r.3,w.7i8).
40
