Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PróbytworzeniaorganizacjiintegracyjnychwEuropie
45
skastanowiłazwiązekpaństwskandynawskich,zawartyw1397r.wKal-
marze(wpołudniowejSzwecji),któryskupiałDanię,NorwegięiSzwecję.
Państwaczłonkowskiewybieraływspólnegowładcęorazzobowiązywały
siędowspólnegoprowadzeniadziałańwojennych.Decydującąrolęwunii
kalmarskiejodgrywałaDania.PosamodzielnymwyborzeGustawaWazyna
królaSzwecjiw1523r.–mimowysiłkówduńskich–uniakalmarskaprze-
stałaistnieć.
SzczególnyrodzajintegracjiregionalnejwEuropietworzyłauniapol-
sko-litewskazapoczątkowanaw1385r.wKrewieirozbudowywanazapo-
średnictwemkolejnychukładówpolsko-litewskich.Odczasuzawarciaunii
lubelskiej(1569)uniaprzyjęłaformęwspólnotypolityczno-państwowejze
wspólnymmonarchąisejmemwalnym.WRzeczypospolitejObojgaNa-
rodówzachowanoodrębneurzędycentralnePolskiiLitwy,armie,języki
narodowe,sądownictwo,gospodarkęiszkolnictwo.Uniaumożliwiałatakże
współdziałaniewieluwyznań(katolicyzmu,prawosławia,judaizmuiisla-
mu).KresjejdziałalnościnastąpiłpotrzecimrozbiorzeRzeczypospolitej
ObojgaNarodóww1795r.Pewnepróbyreaktywowaniawspólnychdziałań
wystąpiłytylkopodczaspowstańwlatach1830i1863.
Wśredniowieczueuropejskimrozwinęłysięrównieżspecyficznesto-
warzyszeniahandlowełączącekupcówiwybranemiasta,nazywanehanza-
mi.Wramachluźnychwówczasstrukturpaństwowychmiastaeuropejskie
tworzyłyswoistekonfederacjeróżnychżywiołównarodowych.Stanowiły
onekorporacyjneośrodkiżyciagospodarczego,kulturalnegoipolityczne-
go34.NajwiększąrolęodegrałahanzarozwijającawspółdziałaniewokółLu-
beki,BremyiHamburga,odużychwpływachhandlowychipolitycznych
wpaństwachbałtyckichiskandynawskich.Hanzadążyładomonopolizacji
handluwpółnocnejEuropieipośrednictwawwymianiemiędzyFlandrią,
Anglią,Skandynawią,Rusiąikrajaminadbałtyckimi.Szczytowyokresroz-
wojuosiągnęławXIVw.,kiedyuzyskałaodwładcówszczególneuprawnie-
niahandloweiposiadaławłasneeksterytorialnefaktoriehandlowe.
W1815r.zinicjatywycaraAleksandraIRosja,AustriaiPrusypowołały
pierwszypaneuropejskizwiązek,ŚwiętePrzymierze,któresłużyłoutrwale-
niuwładzymonarchiiabsolutnych.Trzejwładcydeklarowaliwówczaswza-
jemnąpomocikierowaniesięwpolityceeuropejskiejzasadamireligijnymi.
Wlatach1816–1821dozwiązkuprzyłączylisiępozostaliwładcyeuropejscy
(pozaStolicąApostolskąiTurcją).ŚwiętePrzymierzedążyłodoustanowie-
34D.Hamon,I.S.Keller,op.cit.,s.47.
