Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
UniaEuropejskajakowspólnotakulturowa
ści.Wtymprocesienabieranianowychtreściznaczeniowychkulturazaczyna
wyraźniedzielićsięnadwieodrębnesferydotycząceludzkiejdziałalności.
Pierwszabliższabędzieowemupierwotnemuznaczeniu,odnoszącemusiędo
uprawyroli,awięckonkretnejaktywnościwstosunkudootaczającegoświata
wrazzdążeniemdojegoprzekształcania.Drugazaśdodziałaniawobrębie
sferyintelektualnejiemocjonalnej.Pierwszaznichtokulturamaterialna,
drugatokulturaduchowa.Tenpodziałbędziezaznaczałsięcorazwyraźniej
wwarunkachstopniowegoodchodzeniaczłowiekaodnaturalnegośrodowi-
skaijegobliskichwięzówznaturąnarzecztworzenialudzkiegoświata,który
zczasemzacznieprzybieraćpostaćcorazbardziejautonomiczną.
Zkoleiwyodrębnianie,typologizacjaposzczególnychkulturzaczynasię
dopierowrazzpowstaniemirozwojemkulturyintelektualnejorazzdolno-
ścidodokonywaniarefleksjiocharakterzehistorycznym.Jesttodziałanie
polegającenaróżnicowaniuposzczególnychkulturiposzukiwaniuelemen-
tówautonomicznych,kształtującychkażdąznich2.
Obokpojęciakulturypojawiasiętakżepojęciecywilizacji.Wywodzisię
onotakżezpniałacińskiego.Civitasoznaczaspołecznośćzorganizowaną,
państwo,miasto,atakżeprawaobywatela,obywatelstwo.Wiążesięono
niewątpliwiezokreślonymtypemorganizacjiżyciazbiorowego,którepo-
jawiłosięwokresieantycznym.Najczęściejwskazujesięwtymprzypadku
nakonotacjezezorganizowanąformążyciazbiorowego,nawiązującegodo
występującychwokresiegreckimpaństw(πολιξ),awokresierzymskim
domiastimetropolii,którychnajlepszymprzykłademstałsięRzym(mia-
stonadTybrem,stolicaImperiumRomanum).Pojęciecywilizacjizawierawięc
wsobiekonotacjeodnoszącesiętakżedospecyficznychwarunkówbytowa-
nia,odmiennychodtych,którecharakteryzowałydawnesystemyagrarne.
Jakijestzwiązekmiędzyterminamikulturaicywilizacja?Występuje
wtymprzypadkuwyraźnezróżnicowane.Wtradycjifrancuskiejnieist-
niejązasadniczeróżnicemiędzyobydwomapojęciami.Mamydoczynienia
ztożsamościąpojęciową,wktórejkulturaoznaczacywilizację.Wtradycji
niemieckiejmożnanatomiastspotkaćpróbyprzeciwstawianiatychpojęć.
Kulturabywanajczęściejodnoszonadowyższych,duchowychwartości,
podczasgdycywilizacjadotyczybardziejkulturymaterialnej3.
2Dziejesiętakwwypadkuwykształceniasięodpowiednichdyscyplinbadawczych,zaj-
mującychsięanaliząkultur,awięcarcheologii,etnografii,etnologii,antropologiikulturalnej
czyszerokorozumianegokulturoznawstwa.
3Pojęciecywilizacjiwtradycjifrancuskiejwiążesięzokresemoświecenia,kiedyto
zaczętojepowszechniestosować.
