Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Europejskipluralizmkulturowy
45
nomicznychpierwiastkówjęzykowych47.Wspecyficznysposóbłączyłysię
onezzałożeniamiuniwersalizmuśredniowiecznego.Czynnikamispajają-
cymibyłybezwątpieniachrześcijaństwoorazproceschrystianizacjiludów
inarodóweuropejskich,którydokonywałsięzwłaszczawewczesnymśre-
dniowieczu48.
Łacinabyłajęzykiemeliteuropejskich,anieszerszychwarstwspołecz-
nych.Tozaśpowodowało,żejęzykilokalneutrzymałyswąniezależność.
Początkowowformiewyłączniemówionej,dopierozczasemstałysięme-
diumznajdującymswójwyrazwformiejęzykapisanego.Wkońcowejfazie
średniowieczaobserwujesięwEuropiepowolnyprocesrozwojujęzyków
lokalnych,rozwijającychsięnagruncieetnicznym,którezczasemzaczynają
uzyskiwaćstatusjęzykówliterackich.
Tenproceswykształcaniasięjęzykówliterackich,wywodzącychsię
zpnietnicznych,jestwyrazempluralizacjikulturyeuropejskiej.Podstawo-
wetrzyeuropejskiegrupyjęzykowe–romańska,germańskaisłowiańska
–uznawanesą,zpunktuwidzeniakryteriówjęzykoznawczych,zajęzyki
indoeuropejskie.Wwynikuskomplikowanychprocesówmigracyjnychoraz
powstawaniaautonomicznychkulturnaobszarzeEuropystałysięonepod-
stawądowykształceniasięodrębnychjęzykównarodowych,którewokresie
nowożytnymzaczęłyuzyskiwaćstatusjęzykówliterackich.Równocześnie
utrzymywałysięnadalstrukturyjęzykowe,mająceźródławsferachdialek-
tologiczno-gwarowych.Powstawanieirozwójnarodowychjęzykówliterac-
kichprzebiegałrównoleglezpozostawaniemdawnychtradycjijęzykowych,
zwłaszczawśródludnościniemającejdostępudojęzykaliterackiego.Ten
ostatnimiałpoczątkowocharakterelitarnywdanejgrupieetniczno-naro-
dowej,podobniejakłacinawokresieśredniowiecznym.
Dopieropóźniejszezmiany,zapoczątkowanewokresieoświecenia,jak
procesupowszechnianiaoświaty,przezwyciężanieanalfabetyzmu,stop-
niowyrozwójśrodkówmasowejkomunikacji,doprowadziłydoistotnych
zmianwtymzakresie.Wrazzpojawieniemsięirozwojemkoncepcjipań-
stwanarodowego,językstałsięjednymzistotniejszychmediówsłużących
utrwalaniuświadomościnarodowych.
47Bezpośrednimefektemtychprocesówbyłrozwójjęzykówlokalnych,którepodlegały
wpływomkulturowymzarównowswychformachgramatycznych,jakisłowotwórczych.Wy-
raźniezaznaczyłosięukształtowanietrzechgłównychgrupjęzykowych–romańskiej,germań-
skiejisłowiańskiej,którepodlegałydalszejewolucji,stającsięzczasemjęzykamiliterackimi.
48A.Canovesi,XXwiekówchrześcijaństwa.Rozwójchrześcijaństwawposzczególnychwiekach
odJezusazNazaretudonaszychczasów,WydawnictwoSalezjańskie,Warszawa1990.
