Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałii
Zakresigraniceujęćempatii
37
gam,ajeślinie,tojaksięztymczuję?”
,czypomaganiejestmoimobowiązkiem
moralnymiczyjeśligoniewypełniamdoświadczamwyrzutówsumienia?Atak-
żecoleżyupodstawtegodylematu,przymusgenetycznyczywyniksocjalizacji?
Jeśliwyrządziłemkrzywdędrugiemuczłowiekowilubzamierzamjąwyrządzić
-Czymamwyrzutysumienialubmożliwośćtychwyrzutówpowstrzymająmnie
odrobieniakrzywdyinnym?Jeśliwieleosóboczekujeodemniepomocy,nkomu
pomogęiczybędęczułsięwinny,żeniepomogłeminnym?”Aidąckrokdalej,
jeśliniepomogęwszystkim,tonktórazasadazwycięży:troskaczysprawiedliwość
orazczyjednostkaczujesiępóźniejwinnazpowodutego,żenaruszyłajedną
znich?”Ajeślitak,tozpowodunaruszeniaktórej,czujesięwinnabardziej?157.
Zdylematówmoralnychwynikają,wkoncepcjiM.Hofmana,tzw.nuczuciamo-
ralne”
.Współczującecierpienie-pojawiasięonowtedy,gdyprzyczynacierpie-
niapozostajepozakontroląempatyzowanego.Empatycznygniew-skierowany
naosobęprzyczyniającąsiędocierpieniaobserwowanego.Empatycznepoczucie
niesprawiedliwości-odczuwane,kiedyzdaniemempatyzeraempatyzowany,ze
względunaswójdobrycharakter,niezasłużyłnaspotykającegonieszczęście.Po-
czuciewinyzpowoduzaniechaniapomocyofierze158,159.
Znajwyższympoziomemempatycznegocierpieniamamydoczynieniawtedy,
zdaniemM.Hofmana,kiedyempatyzerczujecierpienienawetwyobrażonejofia-
ryijestwstanieanalizowaćabstrakcyjnekwestiemoralneadodatkowo,decyduje
sięonprzestrzegaćzasadmoralnych,bezwzględunaistnieniebądźniesankcji
zewnętrznych.
M.B.Rosenberg,zainspirowanywspółpracązC.Rogersemzjawiskoempatii
ściślepowiązałzkomunikacją.Interesowałygopostawyludziodnoszącychsuk-
cesywkontaktachinterpersonalnych,zeszczególnymuwzględnieniemichsposo-
bówwykorzystywaniajęzyka.
nKomunikacjabezprzemocyopierasienaotwartymwyrażaniuswychuczuć,
potrzebiżyczeńorazumiejętnościodczytywaniaichwsłowachinnychludzi,bez
względunaformę,wjakiejzostająprzekazane”160.
Opracowałonmodelkomunikacjibazującynawrodzonych(jegozdaniem)
umiejętnościachczłowiekadowspółodczuwania.Wproponowanymsposobie
komunikacji,ważnajestświadomośćuczućipotrzebobustronkontaktu,manife-
stowanawłaściwąformąkomunikatuorazumiejętnościąsłuchania.
157
Hofman,M.L.TeContributionofEmpathytoJusticeandMoralJudgment,W:Empathyand
itsDevelopment,(red.)N.Eisenberg,J.Strayer,Cambridge,CambridgeUniversityPress1990,
s.47-80.
158
Hofman,M.L.DevelopmentalSynthesisofAfectsandCognitionanditsImplicationsforAltru-
isticMotivation,nDevelopmentalPsychology”1975,Vol.11,No.5,s.607-622.
159
Hofman,M.L.(1981),IsAltruismaPastHumanNature?,nJournalofPersonalityandSocial
Psychology”
,No.40,s.121-137.
160
RosenbergM.B.Jakżyrafarozmawiazszakalem.Charaktery,2001,nr7(54),42-43.s.42.
