Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
namapiebasenuMorzaŚródziemnego:podkoniecepokibrązuupadają
wielkieimperia(Hetyci,Kasyci)izastępująjemniejsze,niezależneorgani-
zmypaństwowe.Egipt,choćwteoriiprzetrwałzawirowaniaschyłkuepoki
brązu,wpraktyceuległporównywalnymprzemianompolitycznym,copozo-
stałeobszaryBliskiegoWschodu.
Zpunktuwidzeniaarcheologa,wokresielibijskimzmianieuleganiemal
wszystko.Jesttootyleistotne,żewpowszechnymodbiorzestarożytnyEgipt
stanowikulturę,którawłaściwieniezmieniałasięprzeztysiącleciaswojego
trwania(mówisięprzecieżczęstooBwierzeniachstarożytnychEgipcjan”,
Begipskimobrządkupogrzebowym”czynawetBpozycjikobietwstarożytnym
Egipcie”,jakgdybytenieulegałyżadnymwiększymmodyfikacjomprzeztrzy
tysiącelatfunkcjonowaniaegipskiejcywilizacji).Wyliczmyzatemnajistot-
niejszeprzemianyzachodzącewEgipcielibijskim.
Popierwsze,zmianyzachodząwsferzeosadnictwaiprzestrzenimiesz-
kalnej:częśćegipskichosadprzenosisiędowewnątrzufortyfikowanych
kompleksówświątyń.Najlepszymprzykłademtegozjawiskasąlosymiesz-
kańcówDeirel-Medina-osadyzałożonejwczasachNowegoPaństwaiza-
mieszkanejprzezrzemieślnikówpracującychprzywykuwaniukrólewskich
grobowcówwDolinieKrólów.OsadnicyzDeirel-Medinapodkoniec
XXdynastiiporzucilidotychczasowemiejscezamieszkaniaiprzenieślisię
wrazzeswoimirodzinaminaterenyotaczająceświątynięRamzesaIIIwMe-
dinetHabu6.Podobnezjawiskozaobserwowaćmożnatakżewpóźniejszym
okresiewpobliskiejświątyniSethiegoIwGurnaoraznatereniewieluinnych
egipskichkompleksówkultowych7.Jednymzczęstopodawanychwyjaśnień
nagłegowzrostuliczbyosadpowstającychwokółświątyńjestlękmieszkań-
cówprzednajazdami,zwłaszczaprzedgrasującyminapustyniLibijczykami.
Otoczonepotężnymimuramiświątyniemiałystanowićschronieniedlaznę-
kanychegipskichosadników.
Kolejnąsferą,którauległametamorfozie,jestobrządekpogrzebowy.Od
czasówXXIdynastiifaraonowieniesągrzebaniwspecjalniewykutychgro-
bowcach,takjakmiałotomiejscewepokachwcześniejszych.Zarzucasię
całkowiciewznoszeniepiramidczywykuwaniegrobowcówwDolinieKrólów.
Zamiasttegowładcyskładanisąnawiecznyspoczynekwprostychgrobach,
zlokalizowanychnaterenieegipskichświątyń.Zwyczajtenkontynuowany
będzieażdokońcatrwaniaEgiptudynastycznego(wyjątekstanowiąjedynie
grobowcefaraonówXXVdynastii8orazpochówkiwładcówdynastiiper-
skiej9).Nieoznaczato,żefaraonowiewTrzecimOkresiePrzejściowym
iwOkresiePóźnymniedysponowaliodpowiednimiśrodkami,abyzapewnić
sobieokazałemiejscepochówku.OdkryteprzezPierre’aMontetanienaru-
szoneprzezrabusiówgrobowcekrólewskiewTaniszawierałykosztowności
częstoporównywanezwyposażeniemgrobowymTutanchamona10.
20
