Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1050Zdolnościtwórcze
gencyjnegowyodrębniłtakżeinnezdolnościtwórcze,takiejak:konwergencyjnewy-
twarzanieprzekształceńsemantycznych,figuralnychbądźsymbolicznychorazoce-
nianieimplikacjisemantycznych,określanejakowrażliwośćnaproblemy.Taostatnia
zdolnośćpozwalanawykrywanieluk,niespójnościitrudnościwróżnychsytuacjach,
projektachczypomysłach,umożliwiaprzewidywanienastępstwróżnychzjawisk.
Guilfordowskisposóbdefiniowaniazdolnościtwórczych,operacjonalizacjakoncep-
cjiijejempirycznaweryfikacjaspotkałysięzkrytyką(np.Baer,2008,2011a,2011b;Pluc-
ker,RuncoiLim,2006;Runco,2008,2010;Said-Metwalyiin.,2017;Silviaiin.,2008a;
Silviaiin.,2008b).NiewątpliwiejednaksposóbrozumieniazdolnościprzezGuilforda,
pojmowanychprzedewszystkimwkategoriachpotencjałutwórczego,zaowocowałsze-
regiempodłużnychbadań(zob.Cramondiin.,2005;Runcoiin.,2010)ipraktyczny-
miimplikacjamidlaedukacji.Zaprocentowałpowstaniemwielunarzędzibadawczych,
jakchociażbywykazującasiętrafnościąprognostyczną(DavidovitchiMilgram,2006;
Plucker,1999)bateriatestówTeTorranceTestsofCreativeTinking-TestTwórczego
MyśleniaTTCTautorstwaEllisaP.Torrance’aczyTeWallach–KoganCreativityTests
WKCT-TestTwórczościMichaelaA.WallachaiNathanaKogana,TeStructureof
theIntellectDivergentProductionTestsSOI-TestyWytwarzaniaDywergencyjnegoJoya
P.Guilfordaorazwieleinnychzadańtestowych.Przyczymniemożnazapomnieć,że
tradycjętestówopartychnazadaniachotwartychzwielomarozwiązaniamizapocząt-
kowaliAlfredBinetiVictorHenri(1896,za:BarroniHarrington,1981).
Zasadniczopoziommyśleniadywergencyjnegojestszacowanynapodstawiezadań,
wktórychludziegenerująpomysływreakcjinawerbalnelubfiguralnewskazówki(Kim,
2006;Reiter-Palmoniin.,2019).Wtypowychzadaniachwerbalnychbadanisąproszeni
owymyślenieniezwykłychzastosowańdlazwykłychprzedmiotów(np.szklanki,cegły,
gazety),przykładówpojęćzawierającychwspólnecechy(np.rzeczy,któresątrójkątne,
wytrzymałelubgłośne),konsekwencjihipotetycznychzdarzeń(np.cobysięstało,gdy-
byniebyłopotrzebysnualboludziestraciliwęch)czypodobieństwmiędzyobiektami
(np.wczymszkołaiulsąpodobne).Wśródzadańfiguralnychnajczęściejspotykasię
takie,wktórychnależydokończyćfragmentyrysunkówlubdorysowaćdowielokrot-
niepowtarzającegosięelementunowepomysłydotyczącegotego,czymmógłbyonbyć
(zob.Pluckeriin.,2019;Żuk,1986).
Zadaniadotyczącemyśleniadywergencyjnegosąwięcrodzajemzadańukierun-
kowanychnapłynność,aoceniepodlegajązdolnościprodukcyjnewodpowiedzina
ograniczenia(BousfieldiSedgewick,1944,za:Silviaiin.,2008b).Pozwalająuchwycić
nietylkoichilość,lecztakżejakośćodpowiedzi,wpostacikryteriumgiętkościczynie-
typowościbędącejwskaźnikiemoryginalnościmyślenia.Wewnętrznastrukturazadań
myśleniadywergencyjnego,jakiichpowiązaniazinnymiwymiaramipoznawczymi
iosobowymiwsiecinomologicznejstanowiąprzedmiotciągłychdebat(np.Silviaiin.,
2013;Weissiin.,2020).Tymbardziejcennesąopracowanesystematyczneramydla
praktycznychdecyzjipodejmowanychprzezbadaczydotyczącychpunktacjizadańdy-
wergencyjnych(Reiter-Palmoniin.,2019),atakżezredefiniowanestandardystosowa-
nianarzędzidopomiarutwórczości(Barbotiin.,2019).
37
