Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
2.Problemadekwatnegoodwzorowania
AlicjaBalcerak
Identyfikacjaczynnikówwpływającychnaefektywnośćorganizacyjną,acozatym
idzie–konstrukcjalubwybórwskaźnikówefektywności,jestzwiązanazreduk-
cjązłożonościzjawisk,któretęefektywnośćdeterminują.Wpływająnatozarówno
ograniczeniapoznawcze(nieznamywszystkichczynnikówdeterminującychefek-
tywność,sąonezmienne,wzajemniezależne,trudnedoidentyfikacjiwżywymzło-
żonymsystemie–por.np.[March,Sutton1997]),aleiświadomaredukcja,czyli
poszukiwaniekompromisumiędzyadekwatnościąodwzorowaniaaprostotą.
WedługM.Powera[2004],towłaśnie„grzechredukcjonizmu”sprawia,żesys-
temypomiaruosiągnięćsąniejakoskazanenazużywaniesię.Uświadomieniesobie
deficytu,niewystarczalnościlubnawetszkodliwościjakiegośsystemupowoduje
jegoodrzucenienarzeczinnego,lepszego.Kiedynowysystemzostaniezaakcepto-
wany,zrozumiany,zinstytucjonalizowanyioswojony,uwidaczniająsięjegodeficy-
ty,szkodliweskutkiuboczneicyklsiępowtarza.
RównieżM.Meyer[2005]zauważa,żewskaźnikiwykorzystywanedopomiaru
osiągnięćzczasemtracąwariancję,awrazzniąswojąużytecznośćwprocesieroz-
różnianiaosiągnięćzadowalającychiniezadowalających.Mechanizmutratywar-
tościdiagnostycznejjestnastępujący:wybranydomonitorowaniawskaźnik,nawet
jeżeliwchwiliwyboruwzasadnysposóbodwzorowujeefektywność,zczasemza-
czynarosnąć,bo:a)skupianasobieuwagę(stajesięcelemsamymwsobie);b)staje
sięprzedmiotemmanipulacji,zwłaszczajeżelipracownicysąpremiowanizajego
wzrost.
Wyboremwskaźnikówczęstorządzizasada:„czegoniemożnazmierzyć,tym
niedasięzarządzać”,coskutkujepreferowaniemwskaźnikówilościowych,wtym
desperackimi„pomiarami”niemierzalnegoalbomarginalizowaniemipomijaniem
danychniepoddającychsięłatwejkwantyfikacji.Nadużywaniepomiaruwoce-
niepozafinansowychaspektówefektywnościorganizacyjnejdoczekałosięwielu
krytycznychanaliziwymyślnychepitetów(„fetyszpomiaru”,„liczbowakrótko-
wzroczność”,„fałszywaprecyzja”)–por.[Singh2004;Townley2001;Boyle2001].
M.Powerwykazuje,żeracjonalnaargumentacjaniezlikwidujetegozjawiska,gdyż
„imperatywpomiaru”wocenieosiągnięćniewyrastazprzekonania,żepomiar„od-
dajezjawisko,jakimonojest”(jaknp.pomiartemperatury,długości,ciężaru).Jest
on„funkcjąadministracyjnegoimenedżerskiegoproceduralizmu,którywymaga
możliwościskontrolowaniaoceny”orazposzukiwania„legitymizującejatmosfery
precyzyjnościsamegoprocesupomiaru”[Power2004,s.771].Innymisłowy,ilo-
ściowywskaźnikbywawybieranyniedlatego,żeadekwatnieodwzorowujeaspekt
efektywności,aledlatego,żejestilościowywłaśnie,jegopomiarjestweryfikowalny
ipowtarzalny.
Niedoskonałośćsystemówpomiaruefektywnościzaczynabyćniebezpieczna
wtedy,kiedyzanikaświadomośćtejniedoskonałości;kiedynp.liczbabędącaefek-
temdokonanegodrogąwywiadu„pomiaru”wskaliporządkowej(np.satysfakcji
