Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pedagogikapracywkręgunaukowości
15
dzidoskarbnicywiedzynaukowejtylkonatakdługo,dopókinaukanieuzyska
lepszegowyniku(hasłonauka,Wikipedia2019);4.Wysokamoceksplanacyjna,
tzn.wyjaśniająca,sprawia,żenaukanietylkoopisujezjawiska,czyliodpowiada
napytanienjak”zjawiskaprzebiegają,lecztakżewyjaśniaprzebiegzjawisk,czyli
odpowiadanapytaniendlaczego”zjawiskazachodzątak,anieinaczej.nWłaśnie
specyficznymcelemnaukijestorganizacjaiklasyfikacjawiedzywoparciuozasa-
dywyjaśniające”(Nagel,1961,s.13).WedługKarlaR.Popperawielkamocwyja-
śniającawiedzynaukowejwynikazfaktu,żenaukabudujeteorieiprawanaukowe
ocorazwiększejzawartościinformacyjnej(logicznejiempirycznej).Wyznaczona
jestonaprzezogólnośćiścisłośćtwierdzeń.Zatemimtwierdzeniejestbardziej
ogólneibardziejścisłe,tymmawiększązawartośćinformacyjną,copociągacoraz
większąmocwyjaśniania.Badacztenstwierdził,żencelemnaukijestposzukiwa-
niedobrychwyjaśnieńdlawszystkiego,cowedługnaspotrzebujewyjaśnienia”
(Peper,1992,s.249);5.Wysokistopieńuteoretycznienia(teoretyczności)wiedzy
naukowej.Teorienaukowe-wodróżnieniuodwiedzypotocznej-nieopisują
bezpośredniozjawiskrzeczywistychobserwowalnychzmysłowo,zktórymistyka-
mysięnacodzień,leczopisująichuproszczonemodele,zwaneniekiedytypami
idealnymi.Nauka,stosującmetodymodelowania,abstrakcjiiidealizacji,pomija
wzjawiskachaspektymniejistotne,bydocieraćdowewnętrznychmechanizmów
iprawidłowościukrytychprzednaszymizmysłami(Kamiński,1998,s.21);6.Wy-
sokamocprzewidywania(mocprognostyczna)wiedzy.Wiedzanaukowadostar-
czaznacznielepszych,niżinnegatunkiwiedzy,środkówsłużącychcelomnieza-
wodnegoorazdokładnegoprzewidywaniawwieludziedzinach.Przewidywanie
natomiastjestnieodzownymwarunkiemskutecznegodziałania,stądtakżewielkie
znaczeniepraktycznewiedzynaukowej(Ajdukiewicz,1949,s.49-50);7.Wysoka
mocheurystyczna(Ajdukiewicz,1949,s.49-50)poleganapłodnościosiągnię-
tejwiedzynaukowejwprocesiezdobywanianowejwiedzy.Zgromadzonadotąd
wiedzanaukowastanowizawszenieodzownyipotężnyinstrumentzdobywania
nowejwiedzy.Większaniżwinnychgatunkachużytecznośćwiedzynaukowejjest
związanaztakimijejwaloramijakwysokistopieńusystematyzowania,ogólności,
ścisłości,uteoretycznieniaorazmawysokąmocprognostycznąieksplanacyjną.
Opisanekryterianaukowościwiedzyodróżniająjąodinnych,wtymwiedzy
naukowejodpotocznej(Baraniak,2021,s.56-58).Opanowanietejostatniejnie
wymagaaniwykształcenia,anispecjalnychkompetencji,ilustrującpodstawowy
poziomopanowywanyprzezkażdegosprawnegoczłowiekanamiaręjegopotrzeb
istosowaniajejwpraktyceżyciowejizawodowej,anienaukowej.Grupywiedzy,
wtymwiedzynaukowej,ilustrujerysunek3.
