Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Edukacjajutra‒Współczesnezagadnieniawychowaniaikształcenia
awrolętęwpisujesięwieledyscyplinnaukowych,przedewszystkimfilozofiana-
uki,zwanateżteoriąnauki(niekiedymetodologiąnauk)lubnaukąonauce(Ka-
miński,1998),czylimetanauką(Osowscy,1967,s.91-102,por.Kamiński,1998,
s.36).nNaukamipokrewnymilubpomocniczymiwstosunkudofilozofiinaukisą
m.in.historianauki(Osowscy,1967,s.91-102,por.Kamiński,1998,s.36),socjo-
logianauki(Kamiński,1998,s.45),psychologianauki(tamże,s.45),logika(tam-
że,s.36)ioczywiściefilozofia”(Heller,1992,s.10-12),wpisującesięwsystemo-
wośćrozwiązania,tymsamymumożliwiająccałościowepoznanierealizowanego
zadania,intersującegodlabadacza.
Wymienioneaspektypoznawczeibadawczewpisująsięwintersującebadacza
obszarypoznanianaukowego,ajednymznichpozostajepedagogikapracy.Zatem
zasadnejestpoznanie,jakkryterianaukowościrespektujepedagogikapracy,costa-
nowitreśćponiższychrozważań,apoprzedzajedyskusjapojęciowanaukowości.
NAUKOWOŚĆWDYSKURSIEPOJĘCIOWYMIJEJKRYTERIA
Naukowośćsweźródławywodziznauki.Mimożejestonaróżnierozumiana,
wielubadaczytwierdzi,żeniemawtedynaukiwogóle,leczistniejejedynieję-
zyknaukowy,nadającyróżnymkonkretnymsystemompoznaniajednośćicechę
naukowości,nacozwracauwagęS.Kamiński(1998,s.15).Niedokońcaspre-
cyzowanepojęcienaukirodzizapytanieoto,czymjestnaukowość.Próbaroz-
wiązaniategodysonansuwiedziedowiedzynaukowej(hasłonauka,Wikipedia,
2019),któraodróżniawiedzęnaukowąodwiedzypotocznej.Tępierwsząopisu-
je:1.Zasadaracjonalnegouznawaniaprzekonań(Such,1986,s.5-51).Stwierdza
ona,żestopieńprzekonania,zjakimgłoszonyjestdanypogląd,opisanyjestprzez
twierdzenie,hipotezy,prawa,teorieipowinienodpowiadaćstopniowijego(jej)
uzasadnienia.ZasadatastanowiłaszczególnyobszardociekańKazimierzaAjdu-
kiewicza(1890-1963),filozofailogika,któryzasadętęwyraźniesformułował,pi-
sząc,żeracjonalnapostawawobecprzyjmowanychtwierdzeńwymagatego,aby
stanowczość,zjakąjegłosimy,byłaproporcjonalnadostopniaichuzasadnienia
(tamże,s.49-50);2.Uporządkowanielogicznewiedzynaukowej.Polegaonona
systematyzacjitwierdzeńzapomocąrelacjiwynikania(konsekwencji),cospra-
wia,żezzałożeńwyjściowychwyprowadzasiędedukcyjnie(czylinamocypraw
logiki)twierdzeniapochodne,któreztychpierwszychwynikają.Wtensposóbna-
ukabudujeteorienaukowewpostacisystemówdedukcyjnychzłożonychzzasad
wyjściowych(aksjomatów,postulatów)oraztwierdzeńznichwynikających.Wie-
dzapotocznanieodznaczasiętakimuporządkowaniemlogicznym;3.Zdolność
dosamokrytycyzmuisamokontrolisprawia,żenaukaniejestnigdyzadowolona
zuzyskanychwynikówinieustanniedążydolepszychrezultatówpoznawczych,
cosprawia,iżżadenwynikwiedzynaukowejniejestwiecznotrwałyikażdywcho-
