Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
EKONOMIA:WYKŁADYIROZPRAWY
sięczytelnikowi.Możnabyniemalpowiedzieć,żecałeżyciegospodarcze
mupodlega.PodlegająmuistotnieruchyDpłynu”,żewrócędoprzyto-
czonegowyżejobrazu,jeżeliabstrahujemyodruchówściannaczynia(tj.
rozpatrujemygospodarkęstatyczną).Podlegająmu,słowem,ruchy(zmia-
ny)elementówgospodarczychmiędzysobą.Natympolegaznany
powszechnieDautomatyzm”69życiagospodarczego.Tojestwłaśnieistotą
ciągłegodążeniażyciagospodarczegodorównowagi.Pozwolęsobieprzy-
toczyćparęprzykładówzliteraturyekonomicznej,zanimrozwinęosta-
tecznieujęcietegozwiązkuizanimspróbujęuogólnićjegozakreswżyciu
ekonomicznym.
Wprzeglądzieliteraturynapoczątkuniniejszejpracywspomniałem
jużojednymzprzykładów,którymożebyćuważanyzaklasyczny.Gu-
stawCasselwnastępującysposóbmianowicieanalizujezwiązekmiędzy
wahaniamistopyprocentowejifalowaniamikoniunkturywrozdziale
zatytułowanymDasPrinzipderWirkungundGegenwirkung:DDerZins-
fusshat(ł)eineganzbestimmteWirkungaufdieKonjunkturbewegung,
undzwarimmerineinerderselbenentgegengesetztenRichtung:inder
DepressionherrschteinniedrigerZinsfuss,deraufeineWiederbelebung
derUnternehmertätigkeiteinwirkt,inderHochkonjunkturherrschtein
hoherZinsfuss,deralseineBremsewirkt.Umgekehrtwirdaberauchder
ZinsfussdurchdieKonjunkturenbestimmt:dieDepressionschafftselbst
denniedrigenZinsfuss,derihreinEndebereitet,ähnlichwiedieHoch-
konjunkturdenZinsfussbisaufdieHöhesteigert,woeranerträglichwird
unddieHochkonjunkturselbstzusammenbrechenmuss”70.Przezdepre-
sjęnależyrozumiećogólnyspadekcen.Obniżeniesięstopyprocentowej
powodujepodnoszeniesięcen,przykoniunkturzekorzystnejodwrotnie,
połączonezwysokimicenamipodniesieniesięstopyprocentowejciśnie
nacenyizmuszadoichspadku.
Innyprzykład–OthmarSpannmówi:DBeiLohnsteigerungenwerden
dieKostenderUnternehmergrösser,infolgedessenmüssendieGrenzun-
ternehmungenverschwinden;infolgedessenwirdderMarktfürdieErzeu-
gnissederübriggebliebenengrösser;infolgedessensteigtderAbsatz;damit
steigtdieBetriebsgrösse,dieinnereArbeitsteilungundErgiebigkeitdieser
69Natejsamejzasadzieopartyjestautomatycznyregulatormaszynyparowej,
atakżewahadłazegara.
70
GustavCassel,op.cit.,s.347(DStopaprocentowamacałkiemokreślonedzia-
łanienaruchkoniunktury,amianowiciezawszewprzeciwnymjejkierunku:wde-
presjipanujeniskastopaprocentowa,którawpływanaponowneożywienieprzed-
siębiorczości,wczasiewysokiejkoniunkturypanujewysokastopaprocentowa,która
działajakhamulec.Odwrotniejednaktakżeistopaprocentowajestokreślanaprzez
koniunktury,depresjatworzysamaniskąstopęprocentową,którajejstawiakres,
podobniejakwysokakoniunkturapodnosistopęprocentowądowysokości,naktórej
stajesięonaniedozniesienia,iwysokakoniunkturamusisięsamazałamać”).
