Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyczynowośćwekonomii
33
wszystkiego”,musi,jaksądzę,pozostaćprzydawnejmetodzieizolacjipew-
nychzjawisk,któreuznazadecydującedlakształtowaniasięzjawiskabada-
nego.Będzietooczywiścietylkogrubeprzybliżeniedorzeczywistości,aleteż
jedynadrogastwierdzeniaczegoświęcejponadpusteogólniki.Rozpatrzmy
więc,biorącpoduwagęzwiązkidwuzjawiskiichzmiany,jakiegotypu
związkiwzajemnegooddziaływaniamogąwśródnichzachodzić.
Dzielęzjawiskaekonomiczne,posługującsiębardzodogodnąklasy-
fikacjąprof.EdwardaTaylora,nadwiegrupy:1)czynnikii2)ele-
menty
gospodarcze62.Doczynnikówzaliczamzjawiskaczęściowo
przynajmniejodzjawiskgospodarczychniezawisłe.Sątoniejakoramy,
wktórychzjawiskagospodarczesięodbywają.Będątotakiezjawiska,
jak:ruchludności,rozwójpewnychpotrzeb(moda),postęptechniczny,
zmianyprzyrodniczeitp.Elementytozjawiskagospodarczesensustricto:
zjawiskapopytu,podaży,ceny,zysku,rentyitp.
Jeżelizaprzykłademwielubadaczyżyciegospodarczewyobrazimyso-
biejakofalującąpowierzchniępłynuzamkniętegownaczyniu,toczynniki
moglibyśmyporównaćześcianaminaczyniaizpowietrzem,zktórymsty-
kasięzwierciadłopłynu.Zanimprzejdędoanalizysamychruchówpłynu,
wywołanychzawszezewnętrznymiczynnikami(potrąceniemściannaczy-
nia,wiatrem,którymarszczypowierzchniępłynuitp.),pragnęrozpatrzyć
formęoddziaływanianasiebieowychwłaśnieczynnikówielementów.
Zmianyczynnikówwpływająnazmianęwielkościelementów,zdarza-
jąsięteżwpływyidąceodelementówdoczynników,niemniejtrudno
ustalićścisłąregularnośćtychwpływów.Ruchludnościwpłynieoczywi-
ścienazmianypopytuipracy(awięcpodaży),towszystkozmienipoziom
cen.TezmianywpłynąniewątpliwietakżeinaruchludnościAlewjakim
stopniu?Czyzawszeikoniecznie?
Niesądzę,bysięotymdałocośbardziejrzeczowegopowiedzieć.Roz-
wójmodywpłynieniewątpliwienapodniesieniesięcenpewnychtowa-
rów(np.strusichpiór),samotopodniesieniesięcenymożeoddziałaćna
dalszyrozwójmody–możejąnaprzykładzahamowaćwpewnymstopniu
lubodwrotnie–możebyćbodźcemjejrozwoju63,alenicścisłegoiotym
powiedziećniemożna.Wybuchwojnylubrewolucjioddziałanakursy
papierówwartościowych.Czyżmożnajednakcośpowiedziećowpływie
ichruchunarozwójwojny?Bardzozaśjużniewątpliwiesłabemogąbyć
wpływyzmiangospodarczych,wywołanychnp.przezzmianyklimatu,
natewłaśniezjawiskaprzyrodnicze.Zmianyczynnikówielementówgo-
spodarczychniewątpliwienierównoważąsię.Gdybyśmychcieliująćwe
wzórtyptychzwiązków,moglibyśmyjeprzedstawić,jaknastępuje:
AąBąXł
62EdwardTaylor,op.cit.,s.176,takżes.198,199idalsze.
63Mamtunamyślifakt,żeniejednokrotnietowarydrogiedlategowłaśnie
stająsięmodne(pożądane),jakosposóbwyróżnieniasię.
