Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
EKONOMIA:WYKŁADYIROZPRAWY
Rozumiemprzezto,żeoskutkuznanegonamskutkuBwstałym
związkuAąBniemożemynicpewnegopowiedzieć.Podobnyjestkształt
zależnościwszędzietam,gdziewystępujązjawiskaróżnego,żetakpo-
wiem,porządku,różnejbudowywewnętrznej.Imbliżejdwazjawiska
sązesobąspokrewnione,toznaczyimwięcejwspólnychmająpodstaw,
tymichwzajemnewpływybędąbardziejwidoczne.Taknaprzykładwza-
jemnewpływymiędzystanemrolnictwaistaneminwentarzażywego
sąbezpośredniejszeaniżeliwzajemnewpływyprodukcjirolniczejipro-
dukcjimaszyn.Niechcęnegowaćwpływurozwojurolnictwanarozwój
produkcjimaszyn,aleprzecieżmaonazawszecharakterchoćczęściowo
samodzielny64.Drganiaszklankiwywołująfalowaniawody,tefalowania
zkoleimodyfikujądrganieszklanki;modyfikacjeteniebędąniewątpliwie
równoważnetamtemuwpływowi.
Przykłademmylnego,moimzdaniem,przypuszczeniazupełnierów-
noważnychoddziaływańczynnikaielementówgospodarczychjestspi-
żoweprawopłacy.Ujmujeonowpływyilościrobotnikównapłacę
izmianpłacynailośćrobotnikówjakościślerównoważne.Opierasię
toprawo,jakwiadomo,nahipotezieminimumpłacywsensiefizjolo-
gicznymjakonapunkciewyjścia.Odtejwysokościpłacyuzależniaab-
solutnieżycierobotnika.Przyjmujeteżabsolutnierównoległedopod-
wyższaniasiępoziomupłacywzrastanieilościludności.Zdrugiejstrony
uznaje,żewysokośćpłacywahasięwnajściślejszejzależnościodwahań
ilościludności.Dopieroprzyjęcietychwszystkichzałożeńpozwalauznać
mocobowiązującąspiżowegoprawapłacy.Jeśliodrzucimyktórekolwiek
znich,odpadnietwierdzenieoutrzymywaniusiępłacyrobotniczejna
określonympoziomie.
Empiriamamożnośćsprawdzania,czywrzeczywistościzależnościilo-
ścirobotnikówiwysokościpłacsątakścisłe,jaktospiżoweprawopłacy
przypuszcza.Naszezałożeniapozwalająrozpatrzyćtozagadnieniekry-
tyczniejużapriori.Tarciainiesprężystośćsącechamiciałoniejednolitej
budowiewfizyce.Podobniemasięrzeczzwzajemnymwpływemczynni-
kówielementów.Zależnościprzyczynowemogąsiętukrzyżować,może
istniećwpływczynnikanaelementlubodwrotnie–elementunaczynnik,
niedasięjednak,ogólniebiorąc(pomijammożliwewyjątki),stwierdzić
wzajemnychwpływówozdecydowanymkierunkuiopodobnymstopniu
natężenia.
Zastrzegamsię,żerzeczyniemożnazbytnioschematyzować.Niemniej
wzórjużpodany:AąBąXjest,żetakpowiem,typemdominują-
cym,odktóregobędąpewneodchylenia,alektórynaogółodpowiada
64ZgodnetojestzopiniąTaylora,którymówi,żeczynnikisąDczęściowoprzynaj-
mniejniezależneodelementów”.
