Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
interesowanymprzyszłościąChinichętnymdoprzeciwstawieniasięRosjibyła
Japonia,którazewzględunaflotę,jakązbudowała,stałasięnaDalekimWscho-
dzieważnympartnerem.Dlategoteżwroku1902WielkaBrytaniapodpisała
zJaponiąumowę(na5lat,przedłużonąjużw1905roku),któraobligowałaobie
stronydoudzieleniawzajemnejpomocywraziekonfliktuzChinamilubzKoreą.
WtensposóbBrytyjczycyzapewnilisobie,żeniebędąwciągnięciwkonfliktRosji
zJaponią.WKrajuKwitnącejWiśniukładówpopierałapartiadążącadowojny
zRosją,atymsamym,zdaniemhistoryków,wojnanaDalekimWschodziestała
siębardziejprawdopodobna.Jednocześniezakończyłsięokresprzestrzegania
zasadyniewchodzeniawjakiekolwiekmiędzynarodoweukłady,wspartejprzeko-
naniem,żeWielkaBrytaniasamajestwstanieobronićswepodstawoweinteresy.
Zwolennicypolitykiizolacjonizmupodkreślali,żeniestworzyłaonasytuacjinie-
bezpiecznychdlaWielkiejBrytanii.Dopierowtymkontekściemożnazrozumieć,
jakimprzełomembyłsojuszzJaponią.
Celemzabiegówbrytyjskichmężówstanu,odpowiedzialnychzapolitykęmię-
dzynarodową,byłoutrzymaniepokoju.Zdawalisobiesprawę,żewraziewojny
niebędąwstaniehonorowaćwieluzobowiązańzewzględunarozległośćimpe-
rium.JednocześnierosnącapotęgaNiemieczachęciłapolitykówdoszukaniaporo-
zumieniazFrancją.Byłototrudne,gdyżłamałodotychczasowątradycjędobrych
relacjimiędzyNiemcamiaWielkąBrytanią,atakżemiędzypanującymiwobu
państwachrodami
33
,powiązanymizresztąwięzamirodzinnymi.Pozytywnąrolę
wtychnieformalnychrelacjach,alemającychważneprzełożenienaoficjalnekon-
takty,odegrałEdwardVIIzyskującsobieprzezwisko„wujkaEuropy”.Silnebyły
takżepowiązaniagospodarcze.Wlatach1904-1914WielkaBrytaniabyłagłów-
nymodbiorcątowarówniemieckich,aNiemcyważnymrynkiemzbytudlaWiel-
kiejBrytanii.MimotorozmowyzFrancjąpodjęto.Zaszłościbyłoconiemiara,
wartochoćbywspomniećkonfliktoFaszodęw1898roku,czylinieudanąpróbę
zajęciaSudanuprzezFrancuzów.Rozmowyutrudniłfrancuskiministersprawza-
granicznychTheophileDelcasse,gdypostawiłjakowarunekizolacjęNiemiec.
KonfliktnaDalekimWschodzieprzełamałimpasiumożliwiłpodpisanieEntente
Cordiale(8kwietnia1904roku).Obapaństwawskutekswoichsojuszów—Wiel-
kaBrytaniazJaponią,aFrancjazRosją—byłyzagrożonewciągnięciemwtę
wojnę.Podpisującumowę,WielkaBrytaniauznałapretensjeFrancjidoMaroka,
aFrancjapretensjebrytyjskiedoEgiptu.Uporządkowanotakżeinnepomniejsze
sporymiędzydwomapaństwamiwichposiadłościachkolonialnych.Odtejchwili
FrancjamogłaliczyćnapoparcieWielkiejBrytanii,szczególniewkonfliktach
oposiadłościzamorskie.
Ministremsprawzagranicznychod1905rokubyłEdwardGrey,polityk,który
wXXwiekunajdłużejsprawowałtenurząd(1905-1916).Wswychdecyzjachza-
chowałdużąniezależnośćwzględemurzędnikówministerstwa,chociażkorzystał
chętniezichradidoświadczenia.Byłpolitykiemsprawnymwwewnętrznych
rozgrywkachpartyjnych,ojasnychpriorytetachwpolitycezagranicznej.Wsto-
sunkudoNiemiecbyłowielebardziejpodejrzliwyniżjegopoprzednik.Dowodził,
że:„Niemcysąnaszymnajwiększymwrogiemistanowiąnajwiększeniebezpie-
31
