Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
instytucjonalnieniepodlegałyonesekretarzowistanudosprawkolonii,leczse-
kretarzowidosprawIndii.Konferencjeimperialnemiałypoprawićwymianęhan-
dlowąiprocesdecyzyjny,gdyżniemogłobyćwspólnejpolitykibezwspólniepo-
dejmowanychdecyzji.PolitycywLondyniezgodzilisię,żeniemogąpodejmować
decyzjidotyczącychpaństwnależącychdoimperiumbezichudziału.W1907roku
VKonferencjaImperialna,wktórejwzięłoudziałsiedmiupremierów
31
,powołała
sekretariatiustaliła,żebędąsięonispotykaćraznaczterylataorazwprowadzi-
łatermin„dominiów”wmiejsce„kolonii”dlatychpaństw,któredecydowały
owłasnejpolitycewewnętrznej.
Bezwzględunato,jakapartiarządziłakrajemwokresiemiędzy1900
a1914rokiem,wpolitycezagranicznejwidocznajestciągłość,aceledyplomacji
możnapodsumowaćjakopodążaniezaniemożliwądoosiągnięciarównowagą.Do-
świadczeniazostracyzmem,zjakimnaareniemiędzynarodowejwczasiewojny
wAfrycePołudniowejspotkałasięWielkaBrytania,nakazałyzastanowićsię,czy
niejestkoniecznazmianazasadpolitykimiędzynarodowej,opartychnakoncen-
trowaniusięnaobronieinteresówimperiumiizolowaniuodsprawEuropy.
SojuszpodpisanyprzezFrancjęiRosjęw1894rokustworzyłzagrożeniedla
WielkiejBrytanii.Odczasów,gdyBismarckzapewniłw1871rokuzjednoczonej
Rzeszydominacjęnakontynencie,apokonanaFrancjaprzesunęłaswezaintereso-
waniadokolonii,jasnebyło,żeprędzejczypóŹniejdojdziedostarcia.Natomiast
Rosjaod1815rokuzagrażaładalekowschodniminteresomAlbionu,przede
wszystkimwIndiach.Należałodoprowadzićdoporozumieniazpotęgamikolonial-
nymialboliczyćsięzezbrojnymkonfliktem.
W1882rokuNiemcy,Austro-WęgryiWłochypodpisałysojusz(Trójprzy-
mierze),któregoewidentnymcelembyłowzmocnienietychpaństw,copowinno
zaniepokoićelitypolityczneWielkiejBrytanii.Osobą,któragłosiłakonieczność
odejściaodpolitykiizolacji,byłJ.Chamberlain.Początkowoważnebyłydlaniego
rozmowyzNiemcami,którewlatach1898-1901kilkarazyzjegoinicjatywypo-
dejmowano.Celemichbyłopodpisanieumowy,którapowstrzymywałabydalsze
zapędyRosji.Porozumienieuniemożliwiładokonującasięwcorazszybszymtem-
pie—wrezultaciewysiłkówadmirałaAlfredavonTirpitza—rozbudowafloty
niemieckiej.W1902rokupierwszylordAdmiralicjiostrzegał,że:„Imdokładniej
analizujemyskładnowejflotyniemieckiej,tymbardziejdlanasstajesięoczywi-
ste,żejestonazaprojektowanazmyśląokonflikciezflotąbrytyjską”
32
.Rozbu-
dowaniemieckiejflotygroziłaodcięciemWielkiejBrytaniiodkontynentu,coby-
łorównoznacznezzapewnieniemNiemcomdominującejpozycjiwEuropie,szcze-
gólniejeżeliweŹmiemypoduwagęzjednejstronywielkośćiskutecznośćarmii
niemieckiej,azdrugiejwpływypolityczneNiemiecwAustro-Węgrzech,weWło-
szechiwRumunii.NiemcymogływięczagrozićtakżepozycjiAlbionunamo-
rzachświata.
NapoczątkuwiekuXXwydawałosię,żepozakończonympodzialeAfrykiza-
czniesięwyścigopodziałAzji.NaDalekimWschodzieRosjazmusiłasłabyrząd
ChindoprzekazaniajejkontrolinadMandżurią.WielkaBrytaniapragnęłazacho-
waćswojąpozycjęnaterenieChinwnienaruszonymstanie.Państwemtakżeza-
30
