Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
1.2.Ktojestludem?
PoszerzenieprzezC.Muddegodefinicjipopulizmuowskazanewyżejwątki
pozwalaodnieśćsiędopojęciasytuacjipopulistycznej.Fundamentalnym
wświetlejegodefinicjizagadnieniemjestokreślenie„ludu”.Zawartewtytule
podrozdziałupytaniejestkluczowe,nacowskazujeE.Laclau(2009),który
piszeozłożonościprocesówkonstruowaniaiwyłanianiasięludu.Doproblemu
rozumieniaetymologicznegokorzeniapopulizmu,aleteżdemokracji5odnosiłsię
GiovanniSartori,którywskazał,żesamopojęcieluduinterpretowanemożebyćna
conajmniejsześćsposobów,zktórychjednaktylkojedenuznaćmożnazasłuszny:
„1)Ludwznaczeniudosłowniewszyscy.2)Ludwznaczeniunieokreślonaduża
część,bardzowielu.3)Ludwznaczeniuklasyniższe.4)Ludjakonierozdzielny
byt,jakoorganicznacałość.5)Ludjakowiększaczęśćwyrażonaprzezzasadę
absolutnejwiększości.6)Ludjakowiększaczęśćwyrażonaprzezzasadęograni-
czonejwiększości”(Sartori1998,s.38–39).Odnoszącsiędoposzczególnychujęć,
autorzwracauwagę,żełączeniewszystkichjestobiektywnienierealne(choćbyze
względunaobowiązującecenzusyzwiązanenp.zwiekiemczyobywatelstwem).
„Bardzowielu”trudnouznaćzajasnekryterium–jegostosowaniewymagałoby,
jakpiszeG.Sartori(1998,s.39),każdorazowegookreślenia,ileosóbstanowilud
iwstosunkudojakiejcałości.Utożsamianieluduzklasaminiższymipowoduje
wyłączeniewszystkichtych,którzydonichnienależą,zaśpodejście„organiczne”
oznaczaodrzucenieprawjednostkiizdaniemautora„znacznielepiejniżdemo-
kracjęlegitymizujetyranię”(Sartori1998,s.40–41).Ujmowanieluduwkate-
goriachabsolutnejwiększościrównieżnierozwiązujeproblemu,choćpozornie
możewydawaćsiękuszące.Problemjednakwtym,że„Jeślipierwszyzwycięzca
demokratycznejrywalizacjiotrzymaniczymnieskrępowaną(absolutną)władzę,
tomożezapewnićsobienieustannezwycięstwa”(Sartori1998,s.41).Jedyną
słusznązatem,tj.zgodnązduchemdemokracji,interpretacjąludujestostatnia,
zakładającarządywiększościograniczoneprawamimniejszości,realizowane
współcześnie–jakpiszeG.Sartori–przez„obywatelidemokracjiprzedstawiciel-
skiej”,botylkowniejjednostka„nietraciswejwolnościwmomenciegłosowania
(…)właśniedlatego,żemożewkażdejchwilizmienićswojepoglądyzuznawa-
nychprzezwiększośćnapoglądymniejszości”(Sartori1998,s.52).Tenwariant
pojmowanialudujestjednakobcypopulizmowi,czywręczznimsprzeczny,
populizmbowiemdefiniujeludwkategoriachholistycznych(organicznych)
iwiększościowych.Towarzyszytemuswoistykult,afirmacjaludu,oznaczająca,
że„każdapolitykapochodzącaodludujestuzasadniona,awartośćleżącaujej
podstawsłuszna”(Wysocka2010,s.11).Jednakwolaludureprezentujetylkotych,
5Ujmującrzeczlapidarnie:łacińskipopulusversusgreckidemos.
