Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Ponaddwiedekadytemu,odnoszącsiędopolskiejtransformacjiwwymiarze
polityczno-społecznymigospodarczym,zaistotnezagrożenieautorkauznała
populizm(Dzwończyk2000).Niebyłonwówczasprzedmiotemwieluanaliz1
iwydawałosię,żewskazywanewtedysposobyporadzeniasobieznim,spośród
którychszczególnąrolęodegraćmiałospołeczeństwoobywatelskie,powinny
byłyskuteczniewyeliminowaćelementysytuacjipopulistycznej.Wśródnich
wyróżnionotrzyjejaspekty:doktrynalny,tj.dychotomiczneujęcierzeczywistości
społecznej,spiskowąkoncepcjęświataiproceskreacjiwroga;socjotechniczny,
tj.demagogię,stereotypyimityspołeczne;orazpsychospołeczny,związany
zzapotrzebowaniemnaokreślonytypprzywództwa(Dzwończyk2000,s.22–30).
Jaksięjednakokazało,populizmnietylkonieosłabł,leczwręczprzeżywa
swoistyrenesans,itonietylkowPolsceczynaszejczęściEuropy,którazewzględu
naswojehistorycznedoświadczeniasprzyjaławystępowaniusytuacjipopuli-
stycznej2,alewskalicałegoświata.Wwielupaństwach„tradycyjnie”3demokra-
tycznychpopuliścistalisięznaczącąsiłąpolitycznączyzdobyliwładzę,czego
sztandarowymprzykłademsąStanyZjednoczone.Populistycznyklimatstałsię
uprogunowegostulecia(itysiąclecia)natylepowszechny,żew2004r.CasMudde
sfomułowałtezęo„populistycznymduchuepoki”(Mudde2010).Nieoznaczato
oczywiście,żezagadnieniepopulizmuniebyłowcześniejprzedmiotemanaliz
1WśródpublikacjidotyczącychpolskiegopopulizmuostatniejdekadyXXw.wartowskazać
naopracowanieJ.Hausnera(1992).
2PodobniezresztąjakwprzypadkuAmerykiPołudniowej,zktórąpopulizmjestczęsto
niemalautomatyczniekojarzony,cowjakimśstopniuwydajesięzrozumiałe.Wpierwszejpoło-
wieXXw.towłaśnienatymkontynencierozwinęłysiętakieruchypopulistyczne,jakżetulizm
(Brazylia),peronizm(Argentyna)czyapryzm(Peru).Współcześniepopulizmdotykazdecydowaną
większośćpaństwregionu.ChoćkojarzonyjestonprzedewszystkimzWenezueląHugoChaveza
czyBoliwiąEvoMoralesa,to–jakwynikazanaliz–zpopulistycznąpolitykąmamyrównieżdo
czynieniawArgentynie,Brazylii,Chile,Ekwadorze,Kolumbii,Paragwaju,PeruczyUrugwaju
(zob.np.Transformacjedemokratyczne…2014,Gawrycki2017).
3Czylitakich,któreuznaćmożnazademokracjeskonsolidowane,oczymbędzieszerzejmowa
wdalszejczęściksiążki.
