Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
Autorpierwszegotekstupoświęciłgobudowienarodowejtożsamościnazie-
miachbiałoruskichnaprzełomieXIXiXXw.orazrelacjompolsko-białoruskim
podczasdziałańnarzeczniepodległościikształtowaniagranicIIRzeczypospolitej,
wlatach1918-1921.Polakomudałosięodnieśćsukces,adlaBiałorusinówukład
kończącywojnęzbolszewickąRosjąoznaczałpodział,jeślinierozbiórichojczy-
zny.Stronapolskadysponowałanietylkowiększympotencjałemwojskowym,de-
mograficznym,gospodarczym,lecztakżemiędzynarodowymwyrobieniuelit.
Wtymdzielepomagałatradycjapaństwowa,nawetjeśliprzerwanarozbio-
rami,ifaktposiadaniaelit.Materiałprzybliżaipopularyzujemałoznane,poza
specjalistami,szerszejwidownifakty.
AleksandrGużałowskiprzyglądasięwswymciekawymstudiumMitStalina
jakosposóblegitymizacjibiałoruskiejpaństwowościsowieckiejoficjalnejpropagan-
dowejkreacjiosobynastępcyLenina,budowiejegolegendywbiałoruskiejntra-
dycjipaństwowej”wdobieradzieckiej.RzeczywistarolaStalinawkonstrukcji
radzieckiejBiałorusibyłaskromnainiejednoznaczna,ajeślijużtozaznaczona
krwiąpoprzezinspiracjemasowychmordównaterenieMińszczyzny.MitJosifa
WissarionowiczajakobudowniczegoobokLeninaradzieckiejBiałorusiwsposób
bardziejzorganizowanystałsiękreacjąod1929r.Dodatkowychimpulsówdo-
znałwtragicznymdlanasczasie-poniemieckiejisowieckiejagresjiwewrześniu
1939r.StalinjawiłsięjakonietylkowyzwolicielspoduciskupańskiejPolski,ale
ijednoczycielbiałoruskichobszarów.Niedasięzaprzeczyć,żeterytoriumBSSR
uległopodwojeniu.Hitlerowskinapadnawcześniejszegoaliantawdzieleunice-
stwieniaIIRP
,okupacja,apotemponownewkroczenieArmiiCzerwonejnaBia-
łoruśdostarczyłododatkowegonpaliwa”stalinowskiemumitowi.Wystąpiłwroli
nietylkogenialnegostratega-legendapomijałaoczywistebłędyzlat1941-1943,
aleipowtórnegowyzwoliciela.Powojniedoszedłjeszczegwarantpokojuistabi-
lizacji,spychającnabokosobęLenina.Wwynikumasowejpropagandywlatach
1929-1953narodziłsięwielkimitoStaliniejakotwórcywspółczesnejpaństwo-
wościbiałoruskiej,obrońcynarodubiałoruskiego,wręczjejnkolektywnymojcu”
.
StepanZacharewyczpoświęciłswojestudiumpolitycenarodowościowejwra-
dzieckiejBiałorusi,śledzącewolucjęstosunkuwładzdomniejszościetnicznych
wokresiemiędzywojennym.Autor,cowartopodkreślić,skupiłsięnietylkonaPo-
lakach,ŻydachczyLitwinach,alerównieżprzedstawiłnamproblemytakichgrup
etnicznychjakŁotysze,Niemcy,TatarzyinawetRomowie.Wskazałpopulistyczne
ipragmatyczneprzesłankiorazspecyficzneprzejawypolitykikorenizacjiwprzy-
padkumniejszości,aleteżodwrótodtegozjawiska.Dlawszystkichetnicznych
społeczności,wtymibiałoruskichPolaków,miałototragicznekonsekwencje.
JaromirJeszkepochyliłsięnadprezentacjątematykibiałoruskiejinodkrywa-
niem”Białorusijakopotencjalnegoirzeczywistegonarodu,odrębnegobytuna
łamachmiędzywojennegoperiodykunNaukaPolska.JejPotrzeby,Organizacja
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
