Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wspomnianeroszczeniadoprawomocnościwypowiedzi
35odno-
sząsiędopodzielanejprzezkomunikującąsięwspólnotęnieproble-
matycznejwiedzyiobejmują
36:(1)prawdziwośćzdańwsensielo-
gicznym(dyskursteoretyczny);(2)słusznośćnormdziałania(dys-
kurspraktyczny);(3)adekwatnośćstandardówwartościowania(kry-
tykaestetyczna;zzastrzeżeniem,żewartościkulturoweniewystępu-
jązroszczeniemdopowszechności);(4)szczerośćekspresji(krytyka
terapeutyczna);(5)zrozumiałośćkonstruktówsymbolicznych(dys-
kurseksplikujący).
Znaczenieroszczeńdoprawomocnościstajesięwidoczne
wprzypadkuniezgodnościwartykułowaniudoświadczeń.Wypo-
wiadającysięludzieodnosząsiędoczegośwświecieobiektywnym,
wświeciespołecznymlubwświeciesubiektywnym.Ewentualne
zakwestionowanieroszczeniapozwalanaprzedyskutowanieiodno-
wieniezgodyodnośniedoichświatażycia.Tonieświatjestinnyod
wyobrażeń,leczwypowiadającasięjednostkapopełniłabłąd,źle
rozumujelubulegazłudzeniom.
Zacytujmywyliczeniecechdziałaniakomunikacyjnego
37:
Żadnazestron,którejdotyczydyskurs,niemożebyćzniegowyłą-
czona(warunekpowszechności).
Wszyscyuczestnicydyskursupowinnimiećtakąsamąmożliwość
zaprezentowaniaikrytykowaniaroszczeńdoprawomocności(wa-
runekautonomii).
Wszyscyuczestnicymusząchciećiumiećodnosićsięzezrozu-
mieniemdowzajemnychroszczeńdoprawomocności(warunek
idealnegoprzejmowaniaroli).
Różnicesiłyuczestnikówdyskursupowinnybyćtakneutralizowa-
ne,abyniemiaływpływunadojściedoporozumienia(warunek
neutralnościsił).
35Używampojęcia„roszczeniadoprawomocności”zamiast„roszczeniaważ-
nościowe”,kierującsięuwagamiJerzegoKmity(Racjonalność„uwolnionaod
hipotekimetafizycznej”,[w:]J.Habermas,Działaniekomunikacyjneidetranscen-
dentalizacjarozumu,OficynaNaukowa,Warszawa2004,s.83).
36J.Habermas,Teoriadziałaniakomunikacyjnego,dz.cyt.,t.1,s.47-55.
37B.Flyvbjerg,HabermasiFoucault–rzecznicyspołeczeństwaobywatelskie-
go,„KulturaiSpołeczeństwo”2001,nr1,s.42.
28
