Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Doświadczenieiluzjiautonomicznościpostaciliterackiej...
39
samemusobieugiąłsięprzedargumentamiIwana.PrzysporzyłotoDo-
stojewskiemuniemałokłopotów,gdyżrządowacenzurazareagowała
gwałtowanie.Autorpisałdoortodoksyjnychprzyjaciół,przepraszając
izapewniając,żewkolejnymfragmenciepowieścipojawisiępostać,
któraodeprzeargumentyIwana.WtensposóbpojawiłsięstarzecZo-
sima(por.Cary,za:Watkins,1986).Istniejeanegdotanatematautora
Trzechmuszkieterów,AleksandraDumasa,którypewnegodniawysko-
czyłzeswegogabinetu,szlochając:flZabiłemmojegoPortosa,zabiłem
mojegoPortosa”.Dumasbyłzrozpaczonytym,cosięstało.Reakcja
pisarzaświadczyotym,żeflzabójstwa”postacinieplanował.
Tworzeniepostaciliterackichwymagaodartystykonstruowa-
niaokreślonychpunktówwidzeniaiidentyfikacjiznimi.Wrelacjach
pisarzy(por.Żurawska-Żyła,2008)pojawiająsięopisydoświadczeń,
podczasktórychstworzonybohaterstajesięnietylkopostacią,zktórą
możnasięidentyfikować,aleipunktemodniesienia,anawetpartne-
remdyskusji.
fl(ś)niemalstalezeswoimibohateramirozmawiam.Całyczasjakpiszę.Tojestmono-
log,nie,tojestdialog.Onestająmiwgłowieirozmawiam.Poprzezrozmowęznimi
mogęjakbytychbohaterówkonstruowaćdalej”.
Udziałemtwórcówstajesięczęstodoświadczeniebiernego
poddaniasięprocesowitworzenia.Pisarzeopisująmomentypasyw-
nościwprocesietwórczym,kiedytostająsięnarzędziemlubbiernym
obserwatoremrozgrywającychsięwpowieściowymświeciezdarzeń,
zachowańbohaterów-flWidzęmojepostacie,jakoaktorówwfilmie,
ajazapisujęto,coonemówią”(por.Taylor,HodgesiKohányi,2003).
Autorzymówiąopoczuciuzawładnięcia,stawaniasiękimśnakształt
stenotypistylubmediumwyrażającegopodpowiadanemutreści.Pisa-
niewtakichmomentachstajesięwodczuciupisarzybardziejpasyw-
nymsprawozdaniemaniżeliaktywnąkreacją.MarynaCwietajewa,
rosyjskapoetka,określatodoświadczeniejakoflstannawiedzenia”.
Opowiadającoprocesietwórczym,opisujego,jakbyodbywałsię
wbrewjejwoli,jakgdybybyłinspirowanyprzezpostacie,którewy-
brałyjąichciały,abydałaimżycie(por.Watkins,1986,s.94).Zkolei
MelchiorWańkowiczwnastępującysposóbmówiłosytuacjipisarza,
którysiadadostołu,abyrozpocząćpisanie:
