Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Doświadczenieiluzjiautonomicznościpostaciliterackiej...
37
przebiegającychwumyśletwórcyipochodzągłówniezsubiektyw-
nychopisówpisarzypróbującychprzekazaćwłasnedoświadczenia
związanezautonomicznościąbohateraliterackiegoczydominacji
dziełaliterackiego.Podejmującpróbęwyjaśnieniatego-jakpokazują
relacjepisarzy-dośćpowszechnegowprocesietwórczymdoświad-
czenia,zkoniecznościtrzebaodwoływaćsiędowielucząstkowych
wyjaśnieńznadzieją,żeprzybliżąnasonedopełniejszegorozumienia
mechanizmówwarunkującychtodoświadczenie.Naobecnymetapie
badańizgromadzonychdotychczashipotezwartopostaraćsię,jaksą-
dzę,określićprzedewszystkimspecyfikęzjawiska,warunkikoniecz-
nedojegozaistnienia,atakżezastanowićsięnadmotywacyjnymi,
emocjonalnymiipoznawczymimechanizmamiznimzwiązanymi.
Trudnojednakjednoznaczniewskazaćprocesyregulująceprzebieg
zjawiskaorazopisaćmechanizmpowstawaniasubiektywnegoodczu-
ciawdoświadczeniutwórcy.Odwołującsiędofenomenologicznych
opisówautonomicznościpostaciliterackiejpochodzącychodpisarzy,
postaramsięzaprezentowaćalternatywneujęciazjawiskaizapropo-
nowaćpróbęichsyntezy.
Iluzjaautonomicznościpostaciliterackiejwopisach
pisarzy
Wrelacjachpisarzydotyczącychprocesutwórczegoniepojawiasięje-
denklarownyobrazzjawiskadominacjipostaciliterackiejnadtwórcą.
Sprawęutrudniateżograniczonadostępnośćizakressemantycznych
możliwościpotrzebnychdoopisutegodoświadczenia.Pisarzeczęsto
powołująsięnatrudnościwzwerbalizowaniuistotytego,costałosię
ichudziałem,odwołującsiędoodczuć,doznań,nierzadkoposługując
sięanalogią(fljakgdybyś”)czymetaforą.Analizującopisypisarzy,da
sięjednakwyszczególnićwspólneinajczęściejpojawiającesięelemen-
tytegodoświadczenia.Jednymznichjestnagłość.Postaciliterackie,
zdaniempisarzy,częstopojawiająsięniespodziewanie,zupełnienieza-
planowane.Autorzyrelacjonująodczucie,jakbyichbohaterowiebyli
nietyletworzeniczykonstruowani,ileodkrywani.Jednazpolskich
współczesnychpowieściopisarekprzedstawiatowsposóbnastępujący:
