Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38CzęśćI.Odzjawiskadoteorii:dialogiwokółnas
flTomożebyćtak,żejesttakiwzórpostaci(ś).Natomiastoczywiście,żebyjąwyło-
nić,tojamuszęprzydawaćjejcechy,zawód,szerokośćbioder,toniesąjakieśistotne
sprawy.Natomiastwyłonieniepotrzebujeteżmojejaktywności.Boniemampoczucia,
żetworzępostaci,żetojestzarysowaneodpoczątkudokońca.MyślęsobieoMarcie
(ś),tojestchybanajwiększyprzykładpostaci,którajakośsamasięwyłoniłaisamasię
stworzyła”(por.Żurawska-Żyła,2008).
Kolejnymelementemjestautonomicznośćpostaciizwiązana
ztymnieprzewidywalnośćkierunku,wjakimrozwiniesięjejkon-
cepcja.JulianStryjkowski(za:Jaworski,1993,s.15)opisujetowten
sposób:
flJeśliidzieoplany,nigdyniewiem,cobędzie.Możetozabrzmibanalnie,alejasia-
dającdopustejkartki,niemampojęcia,czymjązapełnię.Kończącpierwsząstronicę
niewiem,cobędzienadrugiejstronicy.Mniebohaterowiepłatajązawszeróżnefigle.
Jaichchcępoprowadzićnaprawo,aoniidąsobienalewo.Jachcę,żebyonimówili-
tak,aonimówią-nie.Wbrewmnie,wbrewmoimintencjom,wbrewmoimplanom
pisarskim”.
WrozmowiezeZbigniewemTaranienko(1986,s.269)Stryj-
kowskiopowiadaobohaterzejednejzeswychksiążek:
fl(ś)Elipowinienzabićinkwizytora,tymczasemzabijakogośinnego,czegoczytelnik
niemógłprzypuścić(ś).PowiemPanuwięcej:samniewiedziałem,czyElizabijeAl-
dona.Bardzoczęstoniewiem,jaksięmójbohaterzachowa,czyniespłatamijakiegoś
figla;bohaterowiepostępujątrochętak,jakduchywypędzonezbutelki-niemożna
ichpotemdoniejzpowrotemzapędzić”.
Swojąniesubordynacjąpostaciemogąstaćsięprzyczynąkłopo-
tówpisarza,robiączamętnietylkowświeciepowieściowym,aletakże
wrealnymżyciu.CiekawahistoriawiążesięzpowstaniemBraciKa-
ramazow,powieści,którąFiodorDostojewskitworzyłetapami.Kolej-
nejejfragmentyukazywałysięwczasopiśmieRusskijWiestnik.Kiedy
komponowałksięgęProicontra,zamysłempisarzabyłoprzedstawienie
wniejsłabościateizmuwporównaniuzwiarąireligią.Ostateczniejed-
nakwymowatejczęścipowieścijestzupełnieinna.Stałosiętozaspra-
wąprzemowyIwanaKaramazowa.Autorchciał,abywątpliwościtej
postacimiałycharakterhipotetyczny,jednaktoracjeIwanabrzmiąnaj-
silniej,cowięcej-antyreligijnie.Możnapowiedzieć,żeautorwbrew
