Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RelacjemiędzywładząświeckąiKościołemwświetledoktrynyreligijnej
29
powszechnegochrześcijańskiegoZachoduiWschodu,niezmieniająfaktu,że
95
obydwiewspólnotyreligijnefunkcjonująwramachwysocezinstytucjonalizowa-
nychizhierarchizowanychstruktur,wktórychduchowieństwu,zewzględunarolę
winterpretowaniudogmyiudzielaniasakramentów,przysługujestatusszczegól-
ny.Fenomenchrześcijańskiejinstytucjikościelnejwiążesięzfaktemjejukształ-
towaniawobrębiestrukturyCesarstwaRzymskiego.Przyjmując,żetotypwspól-
notypolitycznej(plemię,klan,cesarstwo,państwonarodowe)determinujekształt
kultuwspólnotowego,JoséCasanovakonkluduje:„Kościółchrześcijańskijest
96
tylkojednym,szczególnymhistorycznymrodzajemkombinacjiwspólnotyreligij-
nejiwspólnotypolitycznej,którapowstałazwieloaspektowegospotkaniachrześci-
jańskiejwspólnotyreligijnejzestrukturąpaństwowąrzymskiegoimperium[...].
PorozpadziezachodniegoCesarstwaRzymskiego,chrześcijańskawspólnotareli-
gijnaprzejęłapolitycznyaparatorazadministracyjnąiprawnąstrukturęimperial-
negopaństwa,przekształcającsięstopniowowreligię,dysponującąpolityczną
strukturąpaństwaimperialnego.TakiKościół,takieszczególnepołączeniereligii
zbawieniaiwspólnotypolitycznejniepojawiłosięjużnigdzieindziej,chociaż
islamibuddyzm,dwieinnewielkieuniwersalistycznereligiezbawieniawykształ-
ciływłasne,osobnepołączeniawspólnotpolitycznychireligijnych”.Tylkoorga-
97
nizacjadysponującazdyscyplinowanymilojalnymaparatemadministracyjno-wy-
konawczym,jakimbyłoduchowieństwo,mogłaaspirowaćdobyciapartneremlub
nawetpatronemwładcystojącegonaczelepaństwa.Funkcjonowaniewjednej
przestrzenipublicznejdwóchinstytucji,wpodobnysposóblegitymizującychswo-
jeprawodosprawowaniawładzy(łaskaboska),pragnącychrządutychsamych
duszpoddanych/wiernychmusiałozrodzićkonkurencjęinapięcie,którestałysię
impulsemdlawypracowaniakoncepcjiświeckości,rozgraniczeniareligiiipoli-
tykiiichźródełlegitymizacji:KościółpełniłswojąposługęzwoliBoga,arząd
zwoliludu.
zchrześcijańskimrozróżnieniemmiędzylaikatemaduchowieństwem”.L.C.Brown,Religionand
State.TheMuslimApproachtoPolitics,ColumbiaUniversityPress,NewYork2000,s.30.
95
Kościółkatolickipodwzględemustrojowymjestmonarchiąabsolutną.Kościoływschodnie
prezentują,przypewnymuproszczeniu,modelrepublikański.JedenpowszechnyKościółprawo-
sławnystanowiąrównewprawachkościołyautokefaliczne.Wmyślideisobornosti,Kościółjest
wspólnotąwDuchuŚwiętym,anieinstytucją.Władzęnajwyższąwewspólnocierównychsprawuje
SobórPowszechny,wktórymuczestnicząduchowniiświeccy.
96
JoséCasanovawyróżniadwatypywspólnot:„kultwspólnotowy”oraz„wspólnotęreligijną”.
Wpierwszymprzypadkuwspólnotapolitycznajesttożsamazreligijną,copodkreślajednoczesna
przynależnośćdonichjednostki.Wdrugimprzypadkupowstaniewspólnotyjestrezultatemłącze-
niasięjednostekzpobudekreligijnych.Takawspólnota,niezależnaodwspólnotypolitycznej
wchwilipowstania,stopniowoformujesiępodwpływempolitycznejwspólnoty.J.Casanova,Re-
ligiepublicznewnowoczesnymświecie,Nomos,Kraków2005,s.92-94.
97
Ibidem,s.95-96.
