Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Trzeciakulturainowyparadygmat:bio-logicznośćwhumanistyce
rezultat,któryeliminujepoczątkowystanstresu(przywróceniestanuhomeo-
stazy).Przebiegiemtegoprocesukierujepraworównowagikońcowej–mecha-
nikaentropiiokreślającadryfowanieukładukuzmniejszeniunapięcia,co
wsubiektywnymkostiumiegenerujepozytywneuczucieosiągnięciastanuspo-
czynku.Rzeczywistyprzebiegprocesówjesttylkopośrednioreprezentowany
przezdodatkiuczućiumysłowychreprezentacji,wistociejestprzedewszyst-
kimprocesemfizycznym.
Łańcuchśrodek–cel,służącydoopisaniadziałania,jestinaczejinterpreto-
wanywodniesieniudozwierząt.Tradycyjna(np.cybernetyczna)interpretacja
działaniazwierzątpoleganaprzeformułowaniusubiektywnego(wsensieinten-
cjonalności)łańcuchaśrodek–celwłańcuchobiektywnyśrodek–cel,elimi-
nującwszelkieodniesieniedosubiektywnychtreścitypu:udziałnzaintereso-
wania”(AnteilnahmedesInteresses),zachowanianwoluntarne”(willkürliche
Handeln)ngłębokaemocjonalność”(tiefeEmotionalität),nuczucia”(Gefühl),
nchcenie”(Gewollten)16.Obiektywnamechanikałańcuchaśrodek–celwza-
chowaniuzwierzątjestpozbawionaczynnikówsubiektywnych;nawszystkich
etapachdziałaniajestdeterminowanaprzezobiektywnąprzyczynowość,asu-
biektywnymzdarzeniomodmawiasięsiłyprzewodzeniaiustanawianiacelów
(ogólnie:siłyprzyczynowania)17.
4.Subiektywnośćbytówożywionych
Prezentacjaobumodelistworzyłaramypojęciowe,wktórychmożnaposta-
wićzasadniczedlastanowiskaJonasapytaniaomoclubniemocsubiektywno-
ści.Wmodelachtychsubiektywnościprzypisywanyjestodmiennystatus:
wmodelusubiektywnymposiadaonamocprzyczynowania,wmodelucyberne-
tycznymjesttraktowanajakoepifenomen,kostiumuczuciowydlaprzyczynowo-
ścifizycznej.Zasadniczyproblemdotyczywięcpytania,jakajestfunkcjatego,
cosubiektywne,samąbowiemobecność(współwystępowanie)tego,cosubiek-
tywne,zprocesamifizycznymi,zdaniemJonasa,trudnozakwestionować18.
16Ibidem,s.117.
17Subiektywnezdarzeniawjęzykupsychologicznymsąwyrażaneprzeztakiepojęcia,jak:
głód,satysfakcja,lęk,ból.
18OryginalnąpróbęrozwiązaniategoproblemuprzedstawiłJonaswkontekściedyskusjinad
problememumysł–ciałowpracy:H.JONAS:MachtoderOhnmachtderSubjektivität.DasLeib-
Seele-ProblemimVorfelddesPrinzipsVerantwortung.FrankfurtamMain,Suhrkamp,1987.Wy-
nikizostałyprzezniegouogólnioneiwłączonedodyskusjimetafizycznejnadstatusemcelu.
Zakładatooczywiścieprawomocnośćuogólnieniastanowiskadotyczącegosubiektywnościwystę-
pującejwbytachpozaludzkich,czyliuzasadnieniawystępowaniasubiektywnościwprzyrodzie.
