Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.
Człowiekwśrodowiskupracy:odzasobudokapitału
35
wlatach30.i40.XXw.Podejścietoopierałosięnatezie,żerobotnicyreagują
przedewszystkimnaspołecznykontekstpracy,łączniezprzygotowaniem
społecznym,normamigrupowymiorazdynamikąkontaktówmiędzyludz-
kich.W1927r.E.Mayoijegowspółpracownicyzostalizaproszeniprzezin-
żynierówWesternElectricdowzięciaudziałuwpracachnadbadaniemwy-
dajnościrobotnikówwjednymzzakładówmieszczącymsięwokolicachChi-
cago.Byłytojednezpierwszych,eksperymentalnychbadańbehawioralnych
pracowników.PodczasbadańwzakładachwHawthorneE.Mayostwierdził
m.in.,żezachętymaterialneniebyłyprzyczynąwzrostuwydajnościpracy,
awywołanyonzostałpoprzezwyróżnienieipoświęcenieuwagipracowni-
kom.WcześniejF.Taylorsugerował,żepracownicydążądozwiększeniapro-
dukcjidopoziomu,którymożliwiemaksymalizujeichzyskiekonomiczne.
E.Mayodoszedłjednakdowniosku,żepracownicybędąusilniejpracować,
jeśliuznają,żekierownictwotroszczysięoichdobrobytibędzieimpoświę-
caćszczególnąuwagę.Zprzeprowadzonychbadańwynikało,żeczynnikeko-
nomicznynadalmiałdużeznaczenie,jednakniebyłjedynymdecydującym.
Ogólnamotywacjapracownikówbyłapołączeniemczynnikówbehawioral-
nychzekonomicznymi.Badacztenstwierdziłrównież,żeludzieceniąsobie
przynależnośćdogrupnieformalnychtworzącychsięworganizacjachnaza-
sadzieprzyjaźniiwspółpracy.Dobrzezatembyłoby,abyowegrupyniefor-
malneprzekształcićwgrupyformalne.Zjawiskotozczasemzostałonazwane
uefektemHawthorne”.Modelstosunkówwspółdziałaniawniósłcennywkład
doteoriizarządzania,uwypuklajączachowanieorganizacyjne.Wwyniku
jegorozwojustwierdzono,żetoniewarunkipracyibodźcematerialnesą
głównymiźródłamiwzrostuwydajności,leczpozytywnaemocjonalnapo-
stawawzględemorganizacji,kierownictwa,współpracowników;dobraatmo-
sfera,wzajemnezaufanieiżyczliwość;brakkonfliktów;zaspokojeniepotrzeb
uznaniaiprzynależnościdogrupypracowniczej.Natejpodstawiepostulo-
wanowprowadzaniezmianwzakładachpracy,akcentującprzedewszystkim
ideę,żeczłowiekjestistotąspołeczną.Postulowanom.in.likwidacjęwszel-
kichkonfliktów,czemusprzyjaćmiałoorganizowanienieformalnychgrup
wzajemniewspółpracującychorazdemokratycznystylkierowania.Wskazy-
wanotakżenapotrzebęzwiązaniazakładupracyzżyciempozazawodowym
jegoczłonkówiichrodzin;wnioskowano,abydoświadczeńsocjalnychwłą-
czyćtakiesfery,jak:organizacjaczasuwolnegoiwypoczynku,budownictwo
mieszkaniowe,opiekalekarska.Przeciwstawianosięponadtonadmiernemu
podziałowipracy,którypowodowałznużeniepsychiczne,zmęczeniefizyczne
orazobniżeniepoczuciawłasnejwartościupracownikówzewzględunanad-
