Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niewerbalnyjęzykszaleństwał
21
sięanalogiizchorobąumysłową:porządekliteraturyjestprzeciwstawionynie-
uporządkowaniuszaleństwa,logicznepołączeniazachodzącemiędzyczęściami
zdaniaigwarantującejegospójnośćsąprzeciwstawionerozczłonkowaniuwy-
razóworazczęścimowy(pozornie)niepowiązanychzesobą,cojestcharak-
terystycznedlajęzykapsychozy;bezpośredniazależnośćmiędzypodmiotem
aorzeczeniem(significanteesignificato)jestnaruszona:związkisłowaigestu,
odpowiadającyimsenszawieszony(za-/powstrzymany?);wartośćznaczeniowa,
rozumianajakonieprzerwanewytwarzaniesensuprzeztekstliterackijestnego-
wana(podważana)przeznieustannąkonfirmacjęnonsensuchorego.
VittorioColettiwswojejanalizieksiążkiBracia,definiującbratannormal-
nego”,narratoraopowieści,jakontego,wktórymchorobaujawniłaprzezpa-
tologicznedążeniadodokładności,symetrii”;narracja,wktórej,zapomocą
nopanowanejdoperfekcjigramatykidokonujesięszczegółowegoopisurze-
czywistościchoroby,anawetpróbujeobjaśniaćniektóreodruchyszaleństwa,
kładzienacisknauporządkowanieorazelegancjęjęzyka,usiłującwtensposób
nadaćsenstemu,cojestsensupozbawione”17.
Prozataopisujeszaleństwoprzezjegocałkowiteprzeciwieństwo:nieład,
braksensu,rozczłonkowaniemowychoregobrataprzetworzonezostająnapo-
rządek,sens,spójność,obecnewnarracjibratazdrowego.Lecznawetonanosi
wsobieśladnchoroby”:nerwica,wymuszonewspółbytowaniezszaleństwem,
chęćzapanowanianadnim,narzuceniamurozumnegoporządkudokonująsię
nadrodzeskrupulatnej,maniakalnejwręczpróbyopisu.Kiedyopanowaniesza-
leństwastajesięniemożliwe,nerwica1zdaniemColettiego1możestaćsię
formąobrony:nZrozumiałtoCalvino(iukazałwPalomar),nerwicawkraczana
terenpisarstwa,nienaruszającjegobarier,leczumacniającjegogranice;ponie-
ważnerwica,wgruncierzeczy,polegawłaśnienatym:jestobronąprzednie-
uporządkowaniemświata;jakwniezliczonejilościwielkichdziełliterackich”18.
Bracia
JużodpierwszegozdaniaBracipoznajemyhistorię,bohaterów,narratora,
jegopunktwidzenia,miejsceorazczasakcji,atmosferęwymuszonegowspół-
bytowania:nMieszkam,jużodwielulat,wstarejkamienicywsercumiasta,
zchorymbratem”19.Mowajestochorobie,alejejnazwanigdyniepada:
17ViCOLETTI:LasintassidellafollianellanarrativaitalianadelNovecento.In:Nevrosie
follianellaletteraturamodernał,s.278.
18Ibidem,s.279.
19CiSAmONà:Fratellił[2008],s.9.
