Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WłodzimierzGalewicz
Potychuwagachpokazujących,żeobowiązkiwzajemnej
odpłaty,chociażnajczęściejmocniejszeodwymogówsponta-
nicznejżyczliwości,niekiedymogąimustępować,Arystoteles
dodajejeszcze:
gdyżczasemniejestnawetrzecząsłusznąodwdzięczyćsięzadoznaną
przysługę,kiedyktośwyświadczyłowąprzysługę,przekonanyoszla-
chetnościdrugiego,tenzaśmiałbysięodwdzięczyćosobnikowi,októrym
wie,żejestniegodziwy.Bonawetjeśliktośzczyjejśpożyczkikorzystał,
powinienmuczasemodmówićwzajemnegopożyczaniapieniędzy:jeden
znichbowiempożyczyłczłowiekowiporządnemu,wprzekonaniu,że
długbędziezwrócony,drugizaśniespodziewasięodebraćpieniędzy,
którepożyczyczłowiekowinikczemnemu25.
NapoczątkuprzytoczonegofragmentuArystotelesniedwu-
znaczniestwierdza,żewpewnychokolicznościachniejest
nawetrzecząsłusznąodwdzięczyćsię–czyteżodwzajemnić–
zadoznanąprzysługęlubotrzymanąpomoc
26
.Możnasięjednak
zastanawiać,cooznaczatutajtoodwzajemnieniesięzaotrzy-
manąpomoc(tὸtὴvπροϋπ!ρχὴvἀμgίψ!σθ!i).Jeżeliktośpomaga
miwpotrzebie,wówczaspierwszymaktemwzajemności,któ-
regomożeodemnieoczekiwać–iktóregoewentualniemógłbym
muodmówić–będzieoddaniemupodobnejlubrównoważnej
przysługi.Jeżeliwszakżejegoprzysługapolegałanapożyczeniu
mipewnejkwotypieniężnej–jaknatowskazujedalszywywód
Arystotelesa–ijeżelijaprzyjąłemtękwotę,mającświadomość,
żejestpożyczana,aniedarowana,wówczasbyłobyjawnymdzi-
wactwempowiedzieć,żewniektórychprzypadkachpostępuję
uczciwieisłusznieuchylającsięodzwrotuprzyjętejpożyczki,
25ἐvίοtgγὰροὐδ)ἐσtὶvἴσοvtὸtὴvπροϋπ!ρχὴvἀμgίψ!σθ!i,ἐπgiδὰvὃμὲvσπουδ!ῖοv
giδὼggὖποiήσῃ,tῷδὲἡἀvt!πόδοσigγίvηt!iὃvοἴgt!iμοχθηρὸvgἶv!i.οὐδὲγὰρtῷ
δ!vgίσ!vtiἐvίοtgἀvtiδ!vgiσtέοv:ὃμὲvγὰροiόμgvοgκομigῖσθ!iἐδάvgiσgvἐπigiκgῖ
ὄvti,ὃδ)οὐκἐλπίζgiκομigῖσθ!iπ!ρὰποvηροῦ(1165a5–10).
26TakrozumianejesttozdaniewtłumaczeniuW.D.Rossa(Aristotle,The
NicomacheanEthics,op.cit.):Forsometimesitisnotevenfairtoreturn
theequivalentofwhatonehasreceived,whentheoneman
hasdoneaservicetoonewhomheknowstobegood,whiletheothermakes
areturntoonewhomhebelievestobebad[podkr.W.G.].
~44~
