Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
EwaMatkowska
nictwoAufbauwyboruopowiadańTadeuszaBorowskiego.Wydawnictwo
zabiegałoowydanietekstówBorowskiego(zprzerwami)przez16lat.Kres
wszystkimtymstaraniompołożyław1976r.negatywnarecenzjazewnętrz-
na,zamówionaprzezwydawnictwouzwiązanejzorganizacjąkombatantów
LilliSegal.Wprzypadkuliteraturyobozowejopinierecenzentówzewnętrz-
nychzkręgówkombatanckichmiałyzasadniczeznaczenie,gdyżdotykała
onamituzałożycielskiegoNRD,jakimbyłantyfaszystowskikomunistyczny
opórwNiemczech.Zgodnezdoktrynąprzedstawienieobrazuobozówkon-
centracyjnychnależałodokwestiiszczególnieistotnychdlacenzury.Pomi-
monadzwyczajpozytywnychrecenzjiuznanychekspertówodstąpionood
wydaniaopowiadańobozowychTadeuszaBorowskiego.Publikacjeostat-
nichlatwykazały,żemałżeństwobiofizyków,LilliiJakobaSegalów,pełniło
centralnąrolęwkampaniidezinformacyjnejnatematAIDS,prowadzonej
wlatach80.przezKGB2.Oczywistejest,żewydawnictwoAufbaunieznało
prawdziwegoumocowaniaSegalówwNRDjakosowieckichagentówwpły-
wu.Możnajednakzałożyć,żepewnośćsiebie,zjakąLilliSegaldyskredyto-
wałapolskiegopisarza3,zjednejstronymogławynikaćzjejutajnionejsilnej
pozycji,azdrugiejstronywydawnictwosłuszniedostrzegałowniejosobę
wpływową,którejraczejnienależysięnarażać.Dokumentacjędotyczącą
zbioruopowiadańautoraKamiennegoŚwiatakończylistHelgiWendler,
kierowniczkilektoratuliteraturyzagranicznejwydawnictwa,doReinharda
Lehmannazurzęducenzorskiego:nDrogiReinhardzie!PrzesyłamCiopinię
panidrSegal,którązamówiliśmyjużdawno,leczdopieroterazjąotrzymali-
śmy.NakoperciepanidrSegalzaznaczyła:«Napisałamszczegółowąopinię,
ponieważtaksiążkatoskandal.MożePanipowiedziećwredakcji,żejeśli
sięukaże,samaosobiściezrobiętakąakcję,żebędzieoniejgłośno.Serdecz-
niepozdrawiamwszystkich.L.Segal».Wydajemisię,żetowystarczający
powód,żebyodstąpićodwydaniaBorowskiegowNRD”4.
RecepcjaliteraturypolskiejwNRD
NarecepcjęliteraturypolskiejwNRDwpływałyzałożeniapolitykikul-
turalnejiaktualnasytuacjapolitycznawobukrajach.Takżezaangażowa-
nieredaktorówitłumaczy,zabiegającychowydanietekstówleżącychim
nasercu,odgrywałoistotnąrolę.Zasadnicząróżnicąmiędzyliteraturąpol-
2Zob.D.Selvage,Ch.Nehring,AIDS-Verschwörung.DasMinisteriumfürStaatssicher-
heitunddieAIDSDesinformationskampagnedesKGB,Berlin2014,https://www.bstu.bund.
de/DE/Wissen/Publikationen/Publikationen/E_selvage_aids.pdf?__blob=publicationFile[do-
stęp21.11.2016].
3DokumentacjategoprzypadkuznajdujesięwArchiwumWydawnictwaAufbauwzaso-
bachBibliotekiPaństwowejwBerliniepodsygnaturą:SBB,IIIA,Dep.38,A0098.
4
ListH.Wendler,kierowniczkidziałuliteraturobcychwlektoracieAufbau-Verlag,do
R.LehmannazZarząduGłównegoWydawnictwiKsięgarstwawMinisterstwieKultury,tamże.
