Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
EwaMatkowska
ukazałosięwNRDzokołodwudziestoletnimopóźnieniem:opowia-
daniaMarkaHłaski(wydaniewschodnioniemieckiept.HafenderSeh-
sucht,1979),powieśćJerzegoAndrzejewskiegoBramyraju(wyd.pol-
skie1960,wyd.wschodnioniemieckiePfortendesParadieses,1982)8.
InnytytułAndrzejewskiego,Ciemnościkryjąziemię,interpretowanyjako
tekstrozliczeniowyzokresemstalinowskim,niebyłnawetrozważanydo
przekładuwNRD.OdrzuconazostałatakżepowieśćJerzegoPutramenta
Pasierbowie.Cociekawe,powieśćtawydanazostaławRFN.Powieść
RomanaBratnegoKolumbowie.Rocznik20(wyd.polskie1957)ukazała
sięwNRDw1981r.9OpowiadanieKazimierzaBrandysaObrona„Gre-
nady”zostałoopublikowanonałamachtygodnikanSonntag”iniebyło
późniejwznawiane10.Wlatach70.władzeNRDstarałysięozacieśnienie
relacjimiędzyobukrajami,zniesionoobowiązekwizowywruchugra-
nicznym-liczbaprzekładówponowniewzrosła,niemalżewracającdo
poziomuzwczesnegookresupowojennego11.ZpowstaniemSolidarności
wsierpniu1980r.nastąpiłgwałtownyodwrótodpolitykiotwarciana
Polskę.WymianakulturalnazostaławtymczasieprzezNRDwzasadzie
wstrzymanalubsłużyładziałaniomoperacyjnymwschodnioniemieckiej
służbybezpieczeństwanatereniePolski.Wszelkiedotychczasowezin-
stytucjonalizowanekontaktypartnerskie,takżewobszarzekultury,litera-
turyiwydawnictw,wykorzystanezostałydowerbunkutajnychwspółpra-
cownikówStasi,którychzadaniembyłorozpoznaniesytuacjiwPolsce12.
OdpowstaniaKOR-uwPRLwschodnioniemieckieMinisterstwoBezpie-
czeństwaPaństwowego(niem.MinisteriumfürStaatssicherheit,skrót:
MfS)byłoprzezpolskiMSWsystematycznieinformowaneozaangażo-
waniutwórcówwdziałalnośćopozycyjną.ZpowstaniemSolidarności
MfSzjednejstronynadalpozyskiwałinformacjeodswojegopolskiego
partnera,zdrugiejstronyprowadzidziałaniakontrolneiprewencyjnena
własnąrękę.WzasobachMfSznajdująsięlistypolskichpisarzy,których
należyobjąćkontrolą13.Niemawątpliwościcodotego,żetakieinforma-
cjedocierałydowydawnictw,gdyżnasycenietajnymiwspółpracownika-
8
Zob.H.Olschowsky,Lektüremuster,[w:]FragenderpolnischenKulturim20.Jah-
rhundert,red.R.Olesch,H.Rothe,Bonn1978,s.377.
9Zob.tamże,s.374.
10
Zob.H.Bereska,PortäteinerLektorin-JuttaJanke,[w:]FensterzurWelt,red.
S.Barck,S.Lokatis,Berlin2003,s.85.
11H.Kneip,dz.cyt.,s.91.
12Zob.E.Matkowska,PolscypisarzewaktachStasi,[w:]Artyściasłużbabezpieczeń-
stwa.Aparatbezpieczeństwawobecśrodowisktwórczych,red.R.Klementowski,S.Ligarski,
Wrocław2008,s.51-67.
13
Zob.tamże.Zob.również:K.Brzechczyn,S.Ligarski,E.Matkowska,Próbypacyfi-
kacji,[w:]„Twórczośćobcanamklasowo”.Aparatrepresjiwobecśrodowiskaliterackiego
1956-1990,red.A.Chojnowski,S.Ligarski,Warszawa2009,s.509-762.
