Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CenzurairecepcjaliteraturypolskiejwNRD
skądostępnąwNRDiRFNbyłbrakliteraturyemigracyjnejwNiemczech
Wschodnich5.Obrazliteraturypolskiejpozostawałtuwięcokrojonyiza-
sadniczozmanipulowany,gdyżjedynąpodstawędoprzekładówstanowiła
literaturawydawanawPRL.Napolitykęwydawnicząpewienwpływmiały
takżeczynnikiekonomiczne.Polskaliteraturapopularnacieszyłasiętupo-
wodzeniemzewzględunaoszczędnościdewizowe.
Recepcjaliteraturypolskiejprzebiegałafalami,cowynikałozkryzysów
politycznychwobrębieblokuwschodniego.Takzwaneokresynodwilży”
wogólnymsystemierepresjiiokresyszczególnegozaostrzeniakursuniebyły
całkowiciezbieżne,mimożedlaobukrajówdecyzjepolityczneZSRRstano-
wiłynajważniejszypunktodniesienia.WNRDpewnaliberalizacja-wynika-
jącazwalkfrakcjipartyjnych,chwilowychustępstwpodnaporemniepokojów
społecznych-odczuwalnabyłapośmierciStalinawlatachod1953do1956
orazwczasierządówErichaHoneckera,od1971do1976r.Okresynajsilniej-
szychrepresjiwkręgachtwórcówtotzw.kampaniaprzeciwkoformalizmowi
(1951-1952),jesień1956r.popowstaniunaWęgrzech,XIPlenumKCSED
(1965)iokrespowydaleniuzkrajupoetyibardaWolfaBiermannaorazliście
protestacyjnymwjegoobronie(1976).DlahistoriiwschodniejczęściNiemiec
szczególnącezurąbyłokrwawostłumionepowstaniew1953r.Wewczes-
nymokresierecepcjiliteraturypolskiejwNRD(1949-1956)dominowałcel
wychowaniawduchuantyfaszyzmu,apodwzględemtematycznymprefero-
wanabyłaliteraturawojenna,powojennaodbudowaibudowaPRL(powieści
produkcyjneitp.),klasykaXIX-wiecznejpowieściiliteraturaprzygodowa6.
Różnicawrozwojusytuacjipolitycznejwobukrajachw1956r.-wPRL
tzw.polskipaździernikipewnaliberalizacjapodojściuGomułkidowładzy,
natomiastwNRDbrutalneuderzeniepartiiUlbrichtawmarksistowskichre-
formatorów(procesyHarichaiJanki,represjewobecKręguCzwartkowego,
uderzeniewredakcjęczasopismanSonntag”iwydawnictwoAufbau).
Wydarzeniateznajdująwyraźneodzwierciedleniewpolitycewy-
dawniczej.LiczbaprzekładówliteraturypolskiejwNRD(średnio15-17
pozycjirocznie,zależnieodrodzajuliteraturyuwzględnianejwbiblio-
grafiachpodhasłemnbeletrystyka”)spadławtymokresieopołowę;
jednocześnieopołowęwzrosłaliczbadotychczasowychprzekładówli-
teraturypolskiejwRFN7.Kilkapozycjiliteraturynpopaździernikowej”
5Drobnymiodstępstwamiodtejregułysąbardzoopóźnionewydaniapojedynczychteks-
tów.JakopisarzemigracyjnyGombrowiczbyłwNRDnieobecny,jednakw1985r.opub-
likowanojegoprzedwojennąpowieśćFerdydurke.Wybranedramatyprzebywającegopoza
krajemMrożkaukazałysięw1977r.
6Zob.H.Olschowsky,Lektüremuster.PolnischeLiteraturinderLiteraturkritikderDDR,
nWeimarerBeiträge”1989,z.3,s.361.
7Zob.H.Kneip,EntwicklungstendenzeninderRezeptionpolnischerLiteraturinderBun-
desrepublikDeutschlandundderDDRsowiedeutscherLiteraturinPolenseit1945,[w:]Fra-
genderpolnischenKulturim20.Jahrhundert,red.R.Olesch,H.Rothe,Bonn1978,s.121.
33
