Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.M.Dziekan–Elementyhistoriozofiiwmyślilibijskiegomyśliciela…
n
21
wynikazetymologiisłowabataltkwiącejwsamymjęzykuarabskim.Jak
twierdziM.Zowczak,zarównobohaterkulturowyjakitransformer„pełnią
wobrębiekategoriibohateraprzedewszystkimtefunkcje,któreimplikująan-
tynomie:świadomość—nieświadomość,wiedza—niewiedza.Bohaterkulturo-
wyitransformersąsobiebardzobliscy,wpraktyceprzeważnietożsami"
50
.
Topolskipiszewpodobnymkontekścieoinicjatorach,organizatorachiintegra-
torach.
[...]Jednakichrolaintegrującadziękidawaniuswymiczynamialbo
całym˝yciemprzykładówdonaśladowaniadladanejspołecznościbądŹ
te˝dziękibyciudladanejspołecznościprzedmiotemczciwyraŹniewysu-
wasięnaczoło.Bohaterowiewywołująwokółsiebiekult
51
.
Takieujęciejednocześniewjakimśsensieodzieraowegobohaterazjegojed-
noznacznejhistoryczności,stawiającwłaściwieponadczyteżmożepozahistorią.
Pamiętaćjednaknależy,żewklasycznejarabskiejhistoriografiiujmowanoza-
wszedziejeświataodmomentujegostworzenia,ategotypumyśleniehistorycz-
nepozostawiłosweniezatarteśladydodniadzisiejszego:todopewnegostopnia
„historiaświęta".Inawetjeśliwspółczesnemonografieodziejachświataczy
Arabówniesięgająbezpośredniodomomentustworzenia,toobejmujądziejewy-
stępującychwKoranieplemion,którepozostająprzynajmniejnagranicy„prawdy
historycznej",jaknp.plemięAd.Pojedynczeosobykształtującebiegarabskich
dziejówprzewijająsięprzezcałąichhistorię,aposzczególnedynastiebardziejko-
jarzonesązuznawanymiza—ztakichczyinnychpowodów—najwybitniejszych
ichprzedstawicieliniżzrzeczywistymiprocesamihistorycznymi.Sątowięcwja-
kiśsposób,chciałobysięrzec,„dziejebajeczne",aletowłaśnieonekształtowały
ikształtująhistorycznąświadomośćnarodówarabskich.Podobniejestzresztątak-
żewtedy,gdyhistorykodwołasiędo„tzw.racjonalnościexpost"
52
,cojestcha-
rakterystycznedlaopartejnaracjonalnościhistoriografiizachodniej.Powyższa
próbakomparatystycznawskazuje,żekoncepcjabohaterahistorycznegowmyśli
Al-Kaddafiegomawielewspólnegozrozważaniamieuropejskichteoretykówhi-
storiiihistoriografii(bozatypowegoprzedstawicielamyślizachodniejbezwąt-
pieniawtymprzypadkuuznaćnależyJerzegoTopolskiego)orazetnologii(defini-
cjezopracowaniaM.Zowczakzbudowanenapodwalinachspołecznejmyśli
europejskiej).
Jednocześniewielewskazujenato,iżpiszącwZielonejksią˝ceo„bohate-
rzehistorycznym",Al-Kaddafimiałnamyślisiebiesamego
53
.Sugerujetotekst
ImbiriszazawartywewspomnianejwyżejksiążcezbiorzeAl-D˝umhurijjawa-
50
51
52
Ibidem.
J.Topolski,op.cit.,s.312-313.
Ibidem,s.311.
53
Choćnigdzieniejesttopowiedzianewprost,możnasiętakżedomyślaćzwiązkówzpostaciąpro-
rokaMahometa,którywinnychczasachiinnychwarunkachpodobnąfunkcjęspełniał.
