Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Antropolodzywsłużbieimperiumbrytyjskiego-„wielkagra”i„małewojny”
65
zmysłobserwacyjny,dalekobardziejrozwiniętyniżuEuropejczyków
(Hevia2010:172).Ponadto,wsposób„tajemniczy”,nieznającpisma,są
wstaniekomunikowaćsięmiędzysobą,przekazującstosowneinformacje
onieprzyjacielu.Tacharakterystykazaletjednostektubylczych,jakdalej
stwierdzaHevia,byłapodstawąwszelkichpóźniejszychstudiów„ogra-
niczonychdziałańwojennych”orazwojennychdziałańprzeciwparty-
zanckich,równoważących-zdaniemCallwella-przewagę,wynikającą
zlepszegowyposażeniatechnicznegoarmiieuropejskich.Wątek„bliskości
natury”mieszkańcówAfryki,traktowaniaichjako„dziecinatury”,czyteż
-jakuCallwella-traktowaniawojnyprzeciwkoAfrykanomjakowojny
„przeciwnaturze”,byłczęstymmotywemdziewiętnastowiecznejlitera-
turypoświęconejCzarnemuLądowi,conajpełniejwyraziłJosephConrad
wJądrzeciemności(1902)(por.Arendt1989a:154).
Callwellzaproponowałrozwiązaniapozwalającezniwelowaćprze-
wagęoddziałówpartyzanckichnadregularnymwojskiem.Odnośniedo
tubylczegosystemuinformacjisugerowałprowadzeniedziałańdezinfor-
mującychlokalnychobserwatorówiniejako„przeciążenie”ichsystemu
informacyjnego.Codostrategicznejprzewagi,wynikającejzlepszej
znajomościterenu,proponowałsystematyczneiaktywnegromadzeniein-
formacjiowarunkachterenowych.Wymagałotosprawnegosystemudo-
kumentacjiiprzekazywaniazgromadzonychwcześniejdanych.Zamniej
istotneuważałdokumentowanieinformacjiosilezbrojnej,organizacji
iumiejętnościachbojowychoddziałówtubylczych.Cociekawe,wojnętego
typuCallwellpostrzegałjako„wojnęznaturą”.Twierdziłonrównież,że
niezależnieodtypuprzeciwnika,którymsąludy„dzikie”lub„niecywi-
lizowane”,tojednakzawszeposiadającejakieśdobramaterialneiwwalce
znimidośćistotnejestoszacowaniejakiegotypukosztyponosząpodczas
działańwojennych.Uwagitejnienależytraktowaćjakousprawiedli-
wieniaewentualnychgrabieżymotywowanychpoczuciemsiłyiwładzy,
leczjakowskazówkę,rodzajpraktycznegozastosowaniawiedzyantropo-
logicznejdoprowadzeniadziałańwojennychskierowanychprzeciwko
ludomtubylczym.Callwelltwierdziłbowiem,żebrakstosowaniarepresji
wobectubylcówdoprowadzidotego,żezacznąonipogardzaćwojskami
europejskimi(Hevia2010:173).
Możnapowiedzieć,żeCallwellwykazałsiędużymwyczuciemwdo-
cenieniuznaczeniastosowanychnaukspołecznych.Miejsceetnologii
wdziałaniachwywiaduuzasadniałtym,żewłaśnieowanaukapozwala
określić,jakiewartościsąistotnedlaludów„niecywilizowanych”,atym
samymjejrolawdziałalnościpolitycznegoiwojskowegowywiadubry-
tyjskiegopowinnabyćznacząca.Zracjiwspółczesnegozainteresowania
dorobkiemCharlesaCallwellanależyuznaćgozajednegozważniejszych
