Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
ROZDZIAŁI.PolskairosyjskanaukaadministracjiodXVIIIdopoczątkówXXw.
Dynamicznyrozwójreglamentacjiadministracyjnejpaństwakonstytucyjnego
doprowadziłuschyłkuXIXw.dowyodrębnieniasięklasycznychdziedzinprawa
administracyjnego,obejmujących:prawoustrojowewrazzprawemurzędniczym,
prawomaterialneorazproceduręadministracyjną.Powstanietejostatniejdziedzi-
nypozostawałowścisłymzwiązkuzinstytucjąsądownictwaadministracyjnego
iustaleniemprawnychregułpostępowaniawewnątrzadministracyjnego.32
Podobniejakwepocepoprzedniej,równieżwXIXw.krajamiwyznaczający-
mikierunkirozwojunowoczesnychnaukadministracyjnychpozostawałyFrancja
ipaństwaniemieckie.Zewzględówpolitycznych(rozdrobnieniepaństwniemiec-
kich)wcześniejpojawiłysięoneweFrancji,gdzietradycyjniekoncentrowanosię
nazagadnieniachpraktycznychstalesystematyzowanegoprawaadministracyjnego,
ujmowanychnastępniewkonstrukcjeteoretyczne.WNiemczech,ażdoIIpołowy
XIXw.problematykaprawaadministracyjnegopozostawaławcieniuzaintereso-
wańnaukąadministracjiijejścisłymzwiązkiemzkonstrukcjąpaństwaprawa
(Rechtsstaat).Stądteż–jakzauważaWojciechWitkowski–„charakterystyczną
cechąnaukiniemieckiej–aktualnądoczasówwspółczesnych–stałosiędążenie
dostworzeniateoriiadministracji,wktórejprawoadministracyjneujmowanejest
jedyniejakojedenzdziałówprawa,normującyustrójadministracjipublicznejijej
oddziaływaniewobecpodmiotówpostronnych,nacechowanynadrzędnością,wyra-
żanąwformieaktuadministracyjnego”.33Ztychwzględówzaojczyznęnowocze-
snejnaukiprawaadministracyjnegomożnauznaćFrancję,zaśnaukiadministracji
–krajeniemieckie.
RozwójnowoczesnychnaukadministracyjnychweFrancjimożnapodzielićna
dwaokresy.Wpierwszym,obejmującympierwszychosiemdziesięcioleciXIXw.,
podstawowymcelemfrancuskichprawnikówbyłodążeniedonaukowegousys-
tematyzowaniaobowiązującychprzepisówprawaadministracyjnego,anastępnie
donadaniamucechdoktrynalnych.Tendencjatawynikałazarównoztradycji
francuskiejpolicystyki,wolnejodkonstruowaniaabstrakcyjnychpojęćteoretycz-
nych,jakizkorzystaniazbogatejjudykaturyRadyStanuiorzecznictwasądów
administracyjnych,głównymźródle–wobecsłabościustawodawstwaparlamentar-
nego–francuskiegoprawaadministracyjnegotegookresu.Nadawałotodoktrynie
francuskiejcharakterystycznydlaniejwymiarpraktyczny,aleteżograniczałoją
zastosowaniuinstrumentówodpowiedzialnościkonstytucyjnejiparlamentarnejministrów;5)brak
kodyfikacjiprawaadministracyjnego,wynikającyzszerokiegozakresureglamentacyjnegoistałej
dynamikirozwojustosunkówtejdziedzinyprawa;6)sądownictwoadministracyjnejakoinstrument
kontroliprzezobywatelisprzecznychzprawemdecyzjiadministracyjnych”.J.Malec,Narodziny
polskiegoprawaadministracyjnego,[w:]Studiazdziejówadministracjinowożytnej,Kraków2003,
s.103.
32H.Izdebski,op.cit.,s.64–65.
33W.Witkowski,HistoriaadministracjiwPolsce1764–1989,Warszawa2007,s.57.
