Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
Polskairosyjskanaukaadministracji
odXVIIIdopoczątkówXXw.
1.Głównekierunkieuropejskiejmyśliadministracyjnej
1.1.Naukapolicji
Powstanienowożytnychnaukadministracyjnychbyłościślezwiązanezprze-
kształceniamiustrojowymipaństwapublicznoprawnego,zachodzącymiwXVIIIw.
podwpływemfilozofiioświeceniowej.Procesytebyływynikiemkryzysufeu-
dalnychstrukturspołecznych,gospodarczychiorganizacyjnychpaństwa,wymu-
szającegokoniecznośćprzeprowadzeniareformwewszystkichtychdziedzinach,
azwłaszczastworzenianowego,sprawniefunkcjonującegoaparatupaństwowego.
Możliwetobyłojedyniedziękizastosowaniuinnychniżdotądmetodiformdzia-
łalnościorganizatorskiejpaństwa.Przekształceniateobjęływiększośćówczesnych
państweuropejskich,alenajsilniejwystąpiływeFrancjiiwkrajachniemieckich,
któreprzyjęłyformęmonarchiiabsolutnych.1
Publicznoprawnycharakterwładzypaństwowejwmonarchiachabsolutnych
uległdalekoidącymzmianomwstosunkudookresupoprzedniego.Państwostało
siędobrempowszechnym,amonarchabyłpostrzeganyjużnietylkojakopodmiot
wyłącznieuprawniony,aleprzedewszystkimzobowiązanydodziałanianarzecz
potęgikrajuidobrobytupoddanych.Wkonsekwencjizadaniapanującegowykro-
czyłydalekopozatradycyjnefunkcjewojskoweisądowe,aobjęłyprzedewszyst-
kimaktywnądziałalnośćlegislacyjnąizarządzającą.JakcelniezauważyłMarek
Wąsowicz,„wpojęciuwładzyczynnikpanowaniaidominacjiustępujemiejsca
1Zagadnieniepaństwaabsolutnegonaszerokimtleporównawczymprzedstawiająprace:
U.imHof,EuropaOświecenia,Warszawa1995,s.198–202;J.Black,EuropaXVIIIwieku.1700–
1789,Warszawa1997,s.398–462;J.Baszkiewicz,Powszechnahistoriaustrojówpaństwowych,
Gdańsk1998,s.177–207;idem,Władza,Wrocław1999,s.58–86;S.Grodziski,Porównawcza
historiaustrojówpaństwowych,Kraków1998,s.143–148;M.Sczaniecki,Powszechnahistoria
państwaiprawa,Warszawa1994,s.208–299;K.Koranyi,Powszechnahistoriapaństwaiprawa,
t.III,Warszawa1966,s.253–410.